|
چکیده
|
فرهنگ رایج در هزاره چهارم پ.م جنوب شرق ایران، فرهنگ علی آباد (ابلیس IV) بوده است. این دوره توسط کالدول از لایه فوقانی فرهنگ سفالی دشگر در محوطه علی آباد در دشت بردسیر شناسایی شد. فرهنگ علی آباد در هزاره چهارم پ.م در یک پهنه وسیع جغرافیایی از شمال کرمان تا بلوچستان گسترده بوده است. علیرغم اهمیت فراوان این دوره در روند تکاملی فرهنگ های جنوب شرق ایران، پژوهش های بسیار اندکی بر روی فرهنگ علی آباد صورت گرفته است. در این دوره دگرگونی های اساسی اجتماعی-اقتصادی-سیاسی در منطقه جنوب شرق رخ داده است که منجر به پیدایش مراکز بزرگ، سلسله مراتب استقراری، پیدایش گورستان، افزایش جمعیت، یکپارچکی فرهنگی گسترده، برهمکنش های فرامنطقه-ای و ضرورت مدیریت منابع انسانی شده است. وجود فرهنگ پیچیده و بومی علی آباد در هزاره چهارم پ.م نشان می دهد که شهرنشینی جنوب شرق ایران حاصل یک روند تکاملی درون زا بوده است و دارای ویژگی ها و مسیر توسعه منحصر به خودش بوده است. به دیگر سخن، ریشه های شهرنشینی اولیه جنوب شرق ایران را بایستی در فرهنگ علی آباد جستجو کرد. در این مقاله سعی بر آن است تا به ابعاد مختلف فرهنگ کمتر شناخته شده علی آباد پرداخته شود و همچنین ارتباط این فرهنگ با شکل گیری شهرنشینی هزاره سوم پ.م جنوب شرق ایران مورد بررسی قرار می گیرد.
|