|
عنوان
|
بررسی شاخص های تفرق خاک و ارتباط تکامل خاک- زمین نما در اقلیم خشک جنوب شرق ایران
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
تفرق خاک، زمین نما، تکامل خاک، سطوح ژئومرفیک
|
|
چکیده
|
سابقه و هدف: اطلاع در مورد تغییرات مکانی خاک از نظر اندازه گیری تفرق خاک، امکان برآورد کیفیت و واریانس و
تغییرات در نقشه های خاک را ارائه م ی دهد. شاخص های تفرق و مدل ها ی توزیع فراوان ی، ابزار آمار ی است که
اکولوژیست ها در دهه های اخیر برای تجزیه و تحلیل قواعد ذاتی نهادهای مختلف محیطی به کار گرفته اند . در این
پژوهش، بررسی روابط بین تکامل خاک- زمین نما و سطوح ژئومرفیک مختلف و همچنین شاخص های تفرق خاک و
روابط بین سطح و شاخص های تفرق در بخشی از اراضی شهرستان بم، استان کرمان، به عنوان نمونه ای از مناطق
خشک کشور مورد مطالعه قرار گرفت.
مواد و روش ها: منطقه مورد مطالعه در جنوب شرقی ایران و در شرق استان کرمان بین عرض های جغرافیایی 28 درجه
و 52 دقیقه تا 29 درجه و 9 دقیقه شمالی و طول های جغرافیایی 58 درجه و 4 دقیقه تا 58 درجه و 28 دقیقه شرقی
قرار گرفته است. زمین نماهای اصلی این منطقه شامل مخروط افکنه، پلایا، باهادا، تپه و کوه می باشند . این منطقه
براساس سیستم طبقه بندی آمریکا دارای رژیم رطوبتی اریدیک و رژیم حرارتی هایپرترمیک است . در این پژوهش
تفرق خاک برای سلسله مراتب ژئومرفیک (زمین نما، زمین ریخت، سنگ شناسی و سطوح ژئومرفیک) و رده بندی خاک
امریکایی (رده تا فامیل خاک) با استفاده از شاخص های مناسب از جمله شاخص شانن و فراوانی محاسبه شدند.
یافته ها: در منطقه مورد مطالعه با تشریح خاکرخ های حفرشده در منطقه، خاک ها براساس سیستم رده بندی آمریکایی
،Calcigypsids 2010 ) در تعداد هشت گروه بزرگ خاک طبقه بندی شدند . گروه بزرگ های طبقه بندی شده شامل )
Petrocalcids و Calciargids ،Haplocalcids ،Haplogypsids ،Haplocambids ،Torriorthents ،Haplosalids
هستند. نتایج حاصل از بررسی شاخص های تفرق در منطقه مورد مطالعه نشان داد که شاخص های تفرق از جمله
شاخص شانن و شاخص اونیل در سلسله مراتب طبقه بندی از سطح رده به فامیل خاک افز ایش می یابد . همچنین
شاخص های تفرق و غنا باگذشت زمان از باهادای جدید به باهادای قدیمی افزایش یافته است؛ بنابراین سن سطوح
ژئومرفیک بر تکامل خاک اثر داشته و باعث افزایش تفرق خاک در منطقه مورد مطالعه شده است. همچنین یک رابطه
خطی مثبت بین شاخص های تفرق و مساحت س طح ژئومرفیک به دست آمد. بررسی روابط بین شاخص غنا و سطح
ژئومرفیک نشان داد که با افز ایش مساحت سطوح ژئومرفیک، میزان شاخص غ
|
|
پژوهشگران
|
فریده عباس زاده افشار (نفر اول)، شمس اله ایوبی (نفر دوم)، اعظم جعفری (نفر سوم)، حسین خادمی (نفر چهارم)
|