مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی خصوصیات فیتوشیمیایی و اکولوژیکی گیاه دارویی بابونه اورآ (Matricaria aurea (Loefl.) Sch.Bip.) در رویشگاه های جنوب استان کرمان
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	بابونه اورآ، اسانس، ترکیبات فرار، عوامل محیطی، خصوصیات خاک، اقلیم خشک، متابولیت های ثانویه
چکیده	بابونه اورآ (Matricaria aurea (Loefl.) Sch.Bip.)، یکی از گونه های آروماتیک و دارویی بومی ایران از خانواده Asteraceae است که اطلاعات زیادی در رابطه با ترکیبات مؤثر ثانویه ای آن وجود ندارد. نظر به اینکه سنتز و تجمع ترکیبات متابولیتی ثانویه گیاهان دارویی متأثر از شرایط اکولوژیک و ادافیکی رویشگاه های طبیعی آن هاست، پژوهش حاضر با هدف بررسی ترکیب شیمیایی اسانس های استخراج شده از بابونه اورآ در سه جمعیت طبیعی واقع در جنگل مهروییه شهرستان فاریاب و تحلیل روابط آن با عوامل محیطی صورت گرفته است. روش شناسی تحقیق مشتمل بر نمونه برداری میدانی از گیاه و خاک، استخراج اسانس به روش تقطیر با آب به کمک دستگاه کلونجر، و آنالیز ترکیبات فرار با بهره گیری از دستگاه های GC-FID و GC-MS بود. نمونه برداری گیاهی در مرحله گل دهی کامل و نمونه برداری خاک از عمق 30-0 سانتی متر انجام گرفت و سپس ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ترکیب شیمیایی اسانس ها در سه رویشگاه تفاوت معنی داری داشته و تعداد ترکیبات شناسایی شده به ترتیب 62، 53 و 35 بود. ترکیبات غالب شامل α-بیسابولول، بیسابولول اکسید A، فارنسول و کامازولن بودند که سهم بالایی از ترکیب کلی اسانس ها را به خود اختصاص دادند. سسکوئی ترپن های اکسیژنه در تمامی سایت ها گروه غالب بودند و سایت سوم با بیشترین میزان α-بیسابولول (43.98٪) پتانسیل بالایی برای تولید ترکیبات دارویی نشان داد. به منظور بررسی روابط بین متغیرهای محیطی و ترکیبات اسانس، از آنالیز تطابقی متعارف (CCA) استفاده شد. تحلیل ها نشان دادند که محور اول (تبیین کننده 47.63٪ از واریانس) با متغیرهای EC، نیتروژن و پتاسیم همبستگی مثبت و با کربن آلی همبستگی منفی داشت. محور دوم (با تبیین 52.37٪ از واریانس باقی مانده) بیشترین همبستگی را با pH، فسفر و کربن آلی نشان داد. این نتایج بیانگر آن است که عوامل محیطی، به ویژه خصوصیات شیمیایی خاک و شرایط اقلیمی منطقه، نقش تعیین کننده ای در پروفایل فیتوشیمیایی اسانس های M. aurea دارند. در مجموع، یافته های این مطالعه حاکی از آن است که شرایط اکولوژیک خاص، به ویژه اقلیم گرم و خشک منطقه فاریاب، می تواند سنتز متابولیت های ثانویه فعال زیستی در M. aurea را به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد. این امر بیانگر قابلیت بالای این گونه برای کشت هدفمند در شرایط اقلیمی مشابه به منظور افزایش بهره وری ترکیبات دارویی است. همچنین شناسایی و کمی سازی ترکیبات کلیدی مانند α-بیسابولول، بیسابولول اکسید A و کامازولن، چشم اندازهای نوینی را برای بهره برداری تجاری و دارویی از این گیاه دارویی بومی فراهم می سازد.
پژوهشگران	حجت میجانی (دانشجو)، محسن شرافتمندراد (استاد راهنما)، اسفندیار جهانتاب (استاد مشاور)