مشخصات پژوهش

عنوان	تأثیر پیش کاشت نخود و کود نیتروژن بر تنوع گونه ای علف های هرز در ارزن
نوع پژوهش	مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها	شاخص سیمپسون شاخص شانون شاخص مارگالف غالبیت فراوانی نسبی
چکیده	اولین و مهم ترین گام در مدیریت علف های هرز آگاهی از ساختار جوامع، فلور و پراکنش جغرافیایی آن ها می باشد. در واقع با آگاهی از تنوع زیستی، تراکم و غالبیت علف های هرز در هر منطقه، می توان در مدیریت علف های هرز نقش موثری داشت و از رویش گونه های سمج در مناطق مختلف جلوگیری کرد. به منظور بررسی تأثیر پیش کاشت نخود و سطوح مختلف کود نیتروژن بر فراوانی نسبی، تراکم و زیست توده علف های هرز در سه جنس ارزن، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ی پژوهشی دانشگاه جیرفت در سال زراعی 99-1398 اجرا شد. ترکیب های تیماری شامل دو سطح پیش کاشت و عدم پیش کاشت گیاه نخود، سه سطح کود نیتروژن به میزان 200، 300، 400 کیلوگرم در هکتار از منبع کود اوره و سه جنس ارزن، شامل ارزن مرواریدی (Pennisetum glaucum)، دم روباهی (Setaria italica) و معمولی (Panicum miliaceum) بودند. در مجموع در تیمارهای مختلف، ده گونه علف هرز در کرت های آزمایشی مشاهده شدکه عمده ترین آن ها اویارسلام ارغوانی، علف چمن و سوروف در سه مرحله نمونه برداری بودند، بیشترین (03/3) و کمترین (24/0) فراوانی نسبی به ترتیب متعلق به علف های هرز اویارسلام ارغوانی (Cyperus rotundus) وکاسنی (Cichorium intybus L.) بود. بیشترین ضریب پایداری گونه های علف هرز و تیمار عدم مصرف کود و کود نانونیتروژن کمترین این شاخص را دارا بود؛ علف هرز شبدر با ضریب پایداری 57 درصد در تیمار استفاده از کود اوره، به عنوان گونه پایدار در شرایط آزمایش حاضر وجود داشت. شاخص تنوع شانون در هر سه مرحله نمونه برداری، در تیمار پیش کاشت نخود (14/1، 72/0 و 63/0) و 400 کیلوگرم در هکتار کود اوره (29/1، 86/0 و 76/0) بیشتر بود. بیشترین شاخص مارگالف (08/1، 11/2) به ترتیب به تیمار سطح سوم کود نیتروژن در اولین مرحله نمونه برداری (20 روز پس از کاشت ارزن) و تیمار پیش کاشت نخود اختصاص داشت. در تمامی تیمارها و در سه مرحله نمونه برداری علف های هرز، روند تغییرات شاخص سیمپسون متغیر بود. کمترین وزن خشک علف های هرز به ارزن معمولی تعلق داشت؛ به طوری که در مرحله دوم نمونه برداری، به ترتیب نسبت به ارزن مرواریدی و دم روباهی، 14 و 21 درصد و در مرحله سوم، 5/13 و 8/20 درصد کاهش داشت. کمترین و بیشترین جمعیت گونه های علف هرز به ترتیب در اولین و سومین نمونه برداری مشاهده شد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش که تیمارهای پیش کاشت نخود، سطوح مختلف کود نیتروژن و جنس های ارزن بر جمعیت و شاخص های تنوع زیستی علف های هرز موثر هستند، پیشنهاد می شود به منظور جلوگیری از هجوم علف های هرز و رقابت با گیاه هدف، با انتخاب صحیح گیاهان در قبل و بعد از کاشت گیاه هدف در نظام های تک کشتی و مدیریت مناسب عناصر پرمصرف موردنیاز گیاهان، می توان فراوانی علف های هرز و سهم آن ها را در جذب عناصرغذایی موجود در خاک و همچنین استفاده از علف کش های شیمیایی را به عنوان آلاینده های محیطی کاهش داد و کاربرد عناصر غذایی پرمصرف بویژه کودهای نیتروژندار براساس نیاز گیاه استفاده شود.
پژوهشگران	اشرف دبیر (نفر اول)، بهاره پارسامطلق (نفر دوم)، امان الله سلیمانی (نفر سوم)، مهدیه امیری نژاد (نفر چهارم)