مشخصات پژوهش

عنوان	ارزیابی اثرات زیست محیطی توسعه سامانه های نوین آبیاری از دیدگاه بهره برداران(نمونه موردی:دشت جیرفت)*
نوع پژوهش	مقاله ارائه شده
کلیدواژه‌ها	سامانه های نوین آبیاری- اثرات زیست محیطی- توان اکولوژیکی- دشت جیرفت
چکیده	پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثرات زیست محیطی سامانه های نوین آبیاری در دشت جیرفت صورت گرفت. گردآوری داده ها با استفاده از روش های اسنادی-میدانی و تکنیک های کمی و کیفی با ابزار پرسشنامه و روش نمونه گیری پژوهش کیفی هدفمند با 217 نفر از بهره برداران سامانه های نوین آبیاری در دشت جیرفت انجام شد. ی نشان داد: از دیدگاه بهره برداران استفاده از سامانه های نوین آبیاری اثرات زیر را بر شاخص های زیست محیطی این دشت داشته است: کشت محصول متناسب با اقلیم؛ کاهش استفاده از سموم و کودها؛ کاهش پساب کشاورزی؛ سرعت رشد محصولات؛ افزایش کیفیت محصولات؛ کاهش علف های هرز؛ کاهش اثر خشکسالی در مزرعه/باغ؛ کاهش اثر سرما در مزرعه/باغ؛ افزایش مقاومت محصولات در مقابل آفت ها و…؛ کاهش هدر رفت آب؛ بهبود و افزایش امنیت غذایی(تنوع و دسترسی مناسب تر به موادغذایی مورد نیاز)؛ بهبود سلامتی کشاورزان و روستاییان؛ افزایش طول عمر کشاورزان و روستاییان؛ استفاده پایدار از خاک و آب؛ صرفه جویی آب نسبت به قبل؛ حفظ و نگهدای خاک. اجرای سامانه با نقاط ضعفی چون: توسعه سطح زیرکشت یا مدت زمان بهره برداری از منابع آب و خاک در طول سال منجر به کاهش توان اکولوژیکی خواهد شد. عمده بهره برداران و استفاده کنندگان از سامانه های نوین آبیاری، خرده مالک(حدود 75درصد پاسخگویان کمتر از 3 هکتار در هر نوع کشت دارند) هستند این امر به لحاظ کشاورزی پایدار در مقایسه با سیستم های کشاورزی کلان آسیب پذیرتر است. با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که: توسعه سامانه های نوین آبیاری در دشت جیرفت بر شاخص های زیست محیطی اثر مثبت دارد. در همین راستا پیشنهاد می شود با رفع موانع توسعه این سامانه ها در کشاورزی، برنامه ریزی جهت دست یابی به توسعه کشاورزی متناسب با توان اکولوژیکی دشت صورت پذیرد.
پژوهشگران	شاپور کوهستانی (نفر اول)، علی شهدادی (نفر دوم)