محسن شرافتمندراد

با توجه به نقش متقابل گیاهان و گرده افشان هایی مانند زنبورعسل در پایداری اکوسییستم ها، نیاز است برنامه های مدیریتی در جهت توسعه گیاهان دارای جذابیت زیاد برای گرده افشانها باشد. در این مطالعه به منظور بررسی تغییر تنوع گونه های مورد علاقه زنبور عسل تحت تاثیر راه سازی، پوشش گیاهی در دو منطقه حاشیه راه های آسفالت و خاکی و فاصله از راه ها در داخل 180 پلات در مراتع نیمه خشک سربیژن برداشت شد. 45 گونه مشاهده شد که از نظر جذابیت برای زنبور عسل27 درصد در کلاس عالی، 31 درصد در کلاس خوب، 24 درصد در کلاس متوسط و 18 درصد در کلاس ضعیف قرار دارند. از نظر منبع تغذیه 71 درصد آنها از نظر تولید گرده و شهد برای زنبور عسل مهم هستند 20 درصد از نظر تولید شهد و 9 درصد از نظر تولید گرده مهم هستند. بررسی تنوع گونه ای در طبقات مختلف جذابیت برای زنبور عسل نشان داد که در حاشیه راه های آسفالت و خاکی بیشترین تنوع متعلق به کلاس های خوب، عالی بودند اگرچه در منطقه فاصله از راه ها بیشتر تنوع متعلق به کلاس متوسط بود. تراکم گونه ها در طبقات جذابیت عالی و خوب در حاشیه راه ها و فاصله ها از راه ها اختلاف معنی داری داشتند. ترکیب گیاهی در حاشیه راه ها تغییر کرده بود به طوری که بوته ها به طور معنی داری کاهش و علفی ها بطور معنی داری در حاشیه راه ها افزایش یافتند (p<0.05) که نسبت به بوته ها در جذب زنبور عسل موفق تر هستند. بطور کلی حاشیه راه ها خصوصا راه های آسفالت مناطق مناسبی برای توسعه گیاهان مورد علاقه زنبور عسل هستند و می توانند در کوتاه مدت برای استفاده زنبورداری در منطقه استفاده شوند.