محسن شرافتمندراد

گسترش جاده ها در دهه های اخیر به یکی از چالش های اساسی برای سلامت اکوسیستم های طبیعی در سرتاسر جهان تبدیل شده است. بنابراین تأثیر جاده بر شاخص های سلامت مراتع در دو منطقه استپی و نیمه استپی در طول جاده کرمان-بافت بررسی شد. برای هر دو مرتع در کنار جاده و منطقه مرجع 17 شاخص سلامت مرتع ارزیابی شدند. ویژگی های پایداری خاک و رویشگاه، توابع هیدرولوژیک و سلامت موجودات زنده با استفاده از شاخص های سلامت مراتع برآورد شد. نتایج نشان داد که در منطقه استپی هر سه ویژگی در وضعیت نسبتاً حاد قرار دارند اما در منطقه نیمه استپی، ویژگی های پایداری، خاک و رویشگاه و توابع هیدرولوژیک در وضعیت متعادل و سلامت موجودات زنده در وضعیت نسبتاً حاد قرار دارد. نتایج آزمون ویلکاکسون همچنین نشان داد که منطقه نیمه استپی مراتع حاشیه جاده با منطقه مرجع از نظر شاخص های تولید، گونه های مهاجم و گروه های ساختاری و عملکردی اختلاف معنی داری دارند (05/0>p). در منطقه استپی، مراتع حاشیه جاده با مراتع مرجع علاوه بر شاخص های مذکور از نظر شاخص های خاک لخت و فرسایش خندقی نیز دارای اختلاف معنی داری هستند (01/0>p). با توجه به اینکه در منطقه استپی علاوه بر پوشش گیاهی، خاک نیز تحت تأثیر جاده تخریب شده است این منطقه در برنامه های آینده احیا و بازسازی دارای اولویت است.