محمدرضا مددی

برآورد صحیح بار رسوب معلق رودخانه ها یکی از مهم ترین اقدامات در طراحی انواع سازه های رودخانه ای می باشد. مقدار این پارامتر در هر رودخانه بستگی به عوامل متعددی نظیر مشخصه های فیزیوگرافی و زمین شناسی حوضه، کاربری اراضی حوضه، پوشش گیاهی، خصوصیات هندسی و هیدرولوژیکی رودخانه و... دارد. از این رو امکان تعمیم یک رابطه خاص برای تخمین این پارامتر به همه رودخانه ها نمی باشد و باید برای هر رودخانه ای که تحت مطالعه قرار دارد، رابطه مربوطه را استخراج کرد. بنابراین تخمین بار معلق رسوبی در هر رودخانه باید با توجه به شرایط همان رودخانه صورت گیرد. در میان روش های مختلفی که برای پیش بینی پدیده های هیدرولوژیکی به کار می رود، انتخاب مناسب ترین تابع توزیع احتمال که بیشترین برازش را بر داده های مشاهداتی داشته باشند از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. در این پژوهش با استفاده از آمار 22 ساله دبی رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه هیدرومتری سلیمان تنگه واقع بر رودخانه تجن در استان مازندران، مناسب ترین توزیع احتمالاتی برای بار رسوبی این رودخانه به دست آمد. به این منظور 7 توزیع احتمالاتی نرمال، لاگ نرمال 2 پارامتره، لاگ نرمال 3 پارامتره، پیرسون تیپ 3، لاگ پیرسون تیپ 3 و گامبل تیپ 1 در مدل SMADA مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که توزیع احتمالاتی لاگ پیرسون تیپ 3 با میانگین انحراف معیار 5/51 بیشترین برازش را بر داده های مشاهداتی داشت. در نهایت با استفاده از این توزیع احتمالاتی، مقادیر بار رسوبی این رودخانه برای دوره بازگشت های 2 تا 200 سال پیش بینی شد.