صادق دلفاردی

امروزه حوزه های آبخیز به عنوان واحد های برنامه ریزی و مدیریتی بسیاری از مسائل در جهت توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفته اند.مدیریت منابع در حوزه آبخیز ، به عنوان یک اصل جدید برای برنامه ریزی توسعه و مدیریت منابع آب ، خاک و گیاه با تاکید بر شرایط اجتماعی –اقتصادی منطقه ، به منظور معیشت پایدار و بدون آسیب پذیری برای گیاه و ساکنان یک حوزه در نظر گرفته شده است.زمانی این اهداف محقق خواهند شد که مدیریتی صحیح بر منابع حوزه های آبخیز اعمال شود و این مدیریت بایستی بتواند تمامی فرایندهای مخرب موجود در سیستم را کاهش داده و فرایندهای سازنده را تقویت نماید.تحقیق حاضر با هدف مدیریت بیولوژیک منابع حوزه آبخیز با رویکرد سناریو سازی ، به ارزیابی و اولویت بندی گزینه های مدیریت بیولوژیک در حوزه آبخیز دلیچای پرداخته است.با بررسی شرایط حوزه و لحاظ نمودن ابعاد فنی،اقتصادی ، اجتماعی و اکولوژیک اجرای گزینه ها ، چهار فعالیت مدیریت بیولوژیک تعیین و 16 سناریوی مدیریتی در منطقه تدوین گردید.سپس با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی وزن معیارها تعیین و در نهایت با استفاده از مدل تاپسیس ، بهترین گزینه مدیریتی تعیین گردید.نتایج حاصل از اجرای مدل تاپسیس حاکی از آن بود که در بین چهار معیار سنجش گزینه های مدیریتی پیشنهادی نسبت به هدف ، معیارهای اجتماعی ، اکولوژیک ، اقتصادی و فیزیکی به ترتیب در اولویتهای اول تا چهارم و سناریو شماره 10 که شامل فعالیتهای مدیریت چرا و کپه کاری بود ،بعنوان برترین سناریو و اولویت اول تعیین گردید.هم چنین نتایج نشان داد ، که تکنیکهای تصمیم گیری چند معیاره از توانایی و قابلیت بالایی در بیان ابعاد گوناگون مسئله برخوردار بوده و ابزار مناسبی برای اولویت بندی و مدیریت بهینه منابع حوزه های آبخیز می باشند.