علی آذره

تخریب اراضی به دلیل اثرات آن روی پایداری تولیدات کشاورزی یک معضل مهم جهانی به شمار می رود. این مشکل در کشورهای در حال توسعه، به دلیل بهره برداری بیشتر از زمین به سبب افزایش جمعیت، جدی تر است. به همین منظور لازم است تا تحقیقاتی بر روی اراضی کشاورزی صورت گیرد تا برای هر منطقه مشخص گردد که آیا کشاورزی منجر به تخریب اراضی می شود. با این هدف، شهرستان خاتم به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید و نقشه های مختلف منطقه شامل نقشه خاک، طبقات ارتفاعی و کاربری اراضی به کمک نرم افزارهای ArcGIS9.3 و ENVIتهیه شد. چهار کاربری غالب منطقه شامل اراضی آبی تک کشتی‏، اراضی آبی چندکشتی‏، اراضی باغی و اراضی مرتعی (تیمار شاهد) به عنوان تیمارهای مورد مطالعه در نظر گرفته شدند، نمونه برداری از خاک انجام شد و فاکتورهای تخریبی نسبت جذب سدیم، شوری و اسیدیته لایه سطحی و زیرین خاک مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعه فاکتورها در قالب طرح پلات های خرد شده نشان داد که در منطقه بین تیمارها اختلاف معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین تیمارها به روش مقایسه میانگین چند دامنه ای دانکن برای همه ی فاکتورها به صورت جداگانه محاسبه شد. در مجموع پس از امتیازدهی نهایی مشخص شد که اراضی کشاورزی تک کشتی و چندکشتی به دلیل مدیریت صحیح موجب کاهش فاکتورهای تخریبی در خاک منطقه مورد مطالعه گردیده و اراضی مرتعی نیز بیشترین میزان فاکتورهای تخریبی در خاک را دارد.