علی آذره

ارزش و ضرورت اقلیم به عنوان یکی از عامل های زیستی انسان هرگز به اندازه امروز در مسائل بزرگ و توسعه یافته اقتصادی و اجتماعی بیان نشده است و در حال حاضر همچنین تعداد زیادی از تصمیم گیران مسائل کلان اقتصادی و اجتماعی مخصوصا در کشور ایران بسیار موثر هستند. در جهان کنونی تعداد زیادی از صاحب نظران مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تغییر اقلیم را یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین معضلات در عرصه ها و مراحل مختلف زندگی انسان قلمداد می کنند و پیش بینی می کنند که این موضوع به صورت فزاینده ای مشکلات مختلفی را به همراه خواهد داشت. تغییرات آب و هوایی تاثیر قابل توجهی بر تولید جهانی محصولات کشاورزی داشته است. بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر تولید محصولات کشاورزی برای اتخاذ تصمیمات پیشگیرانه برای بهبود کشاورزی بسیار مهم است. هدف پژوهش حاضر شبیه سازی الگوی کشت محصولات کشاورزی شهرستان جیرفت تحت تاثیر سناریوهای مختلف اقلیمی است. بدین منظور در آغاز با استفاده از روش های رگرسیونی تاثیر متغیرهای اقلیمی دما و بارندگی بر عملکرد محصولات منتخب در دوه 2022-1991 (1401-1370) بررسی شد. آنگاه با استفاده از مدل گردش عمومی HadCM3 تغییرپذیرهای اقلیم شهرستان جیرفت برای دوره های 2045-2011 (1423-1389)، 2065-2046 (1443-1424)، 2079-2066 (1457-1444) و 2099-2080 (1477-1458) پیش بینی شد. در پایان با به کارگیری رهیافت برنامه ریزی ریاضی مثبت الگوی کشت منطقه شبیه سازی و اثرگذاری های تغییر اقلیم بر الگوی کشت در دوره های یادشده بررسی شد. نتایج نشان داد متغیرهای اقلیمی دما و بارش تاثیر معنی داری بر عملکرد محصولات منتخب دارد. هم چنین با اعمال پیش بینی تغییرپذیری های اقلیم در مدل الگوی کشت همه محصولات منتخب در دوره های 2045-2011، 2065-2046، 2079-2066 و 2099-2080 بر اساس پیش بینی های مدل HadCM3 تحت تاثیر سناریوهای مختلف اقلیمی قرار می گیرند. با در نظر گرفتن تاثیرهای تغییر اقلیم و بهبود بهره وری محصولات کشاورزی می توان از اثرگذاری های سوء این پدیده فروکاست. نتایج پژوهش حاضر می تواند در برنامه ریزی کشاورزی و توسعه اقتصادی شهرستان جیرفت به کارگرفته شود.