امان الله سلیمانی

تحقیقات اخیر نشان داده است چندین عملکرد فیزیولوژیکی ملاتونین از جمله تنظیم نمو، بهبود سیستم دفاعی، تنظیم بیان ژن های واکنش گر به تنش های غیرزیستی، افزایش راندمان فتوسنتزی و افزایش تحمل به تنش های غیرزیستی، تسریع جوانه زنی، نمو، توسعه ریشه و اندام های هوایی، القای رشد، افزایش سطح برگ، به تعویق افتادن پیری برگ و حفظ محتوای کلروفیل شناخته شده است. به منظور بررسی تنش خشکی و محلول پاشی ملاتونین بر شاخص اسپد و ویژگی های رشد چای ترش آزمایشی به صورت طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشگاه جیرفت در پاییز 1401 انجام شد. تیمارها شامل تنش خشکی (دو سطح شاهد و 50 درصد ظرفیت زراعی) و محلول پاشی ملاتونین (شاهد و محلول پاشی ملاتونین با مقدار 1 میلی مولار) بودند. صفات وزن تر اندام های هوایی، وزن خشک اندام های هوایی، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، نسبت اندام های هوایی به ریشه و شاخص SPAD مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد اثر متقابل تنش خشکی و ملاتونین بر کلیه صفات مورد ارزیابی معنی دار بود. تنش خشکی نسبت به تیمار شاهد به ترتیب سبب کاهش 93/18، 46/33، 47/40 و20/47 صفات شاخص SPAD، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام های هوایی و وزن تر اندام های هوایی شد. در تیمار تنش خشکی محلول پاشی ملاتونین 19، 3/16، 80/7 درصد به ترتیب سبب افزایش وزن خشک اندام های هوایی، وزن خشک ریشه و شاخص SPAD شد. بطور کلی نتایج نشان داد کاربرد ملاتونین 1 میلی مولار در شرایط تنش خشکی این مطالعه ویژگی های رویشی گیاه چای ترش را بهبود بخشید.