امید شریفی

هدف: این پژوهش با هدف تحلیل رفتار کشاورزان شهرستان جیرفت در کاهش مصرف سموم کشاورزی بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده انجام گردید. در این راستا، تأثیر عوامل مختلف از جمله نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراک شده بر تصمیم گیری کشاورزان برای کاهش مصرف سموم مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی انجام شد. جامعه آماری شامل گلخانه داران شهرستان جیرفت بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 320 نفر تعیین گردید. داده ها از طریق پرسشنامه گردآوری شده و با استفاده از نرم افزارهای SPSS و SMART-PLS مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش: یافته های پژوهش نشان داد که نگرش کشاورزان شهرستان جیرفت نسبت به کاهش مصرف سموم کشاورزی به طور کلی منفی است و بسیاری از آن ها به دلیل نگرانی از کاهش بازدهی و آسیب به تولید، تمایلی به کاهش مصرف سموم ندارند. همچنین، هنجارهای اجتماعی و توصیه های کارشناسان تأثیر قابل توجهی بر رفتار کشاورزان نداشته و بیشتر کشاورزان به تأثیرات اقتصادی و کوتاه مدت متمرکز هستند. از سوی دیگر، کنترل رفتاری ادراک شده کشاورزان نشان دهنده موانعی مانند کمبود دانش فنی، نبود حمایت های دولتی و عدم دسترسی به فناوری های جایگزین است. بسیاری از کشاورزان قصد رفتاری قوی برای کاهش مصرف سموم ندارند و این نگرش در رفتار واقعی آن ها نیز بازتاب می یابد. به طور کلی، شرایط برای تغییر رفتار به سمت کاهش مصرف سموم در شهرستان جیرفت مناسب نبوده و نشان می دهد که نیاز به آموزش و حمایت های بیشتر از سوی نهادهای مربوطه برای ترویج کشاورزی پایدار و کاهش مصرف سموم وجود دارد. نتیجه گیری: نتیجه گیری کلی این پژوهش نشان می دهد که کشاورزان شهرستان جیرفت در کاهش مصرف سموم کشاورزی تمایل کمی دارند و با موانع قابل توجهی مانند کمبود آگاهی، منابع و حمایت های دولتی روبه رو هستند. تغییر نگرش و ارتقاء سطح آگاهی کشاورزان از طریق آموزش های مستمر و ارائه جایگزین های مناسب می تواند به کاهش مصرف سموم کمک کند. بنابراین، برای دستیابی به رفتارهای پایدار در کشاورزی، نیاز به برنامه های حمایتی و ترویجی بیشتری وجود دارد.