میثم شهسواری

یکی از ادوار مهم تاریخ ایران دوران پارتیان یا اشکانیان است که نزدیک پنج سده به درازا کشید. این دوره از تسلط بر یک منطقۀ بسیار کوچک در شمال شرق ایران آغاز شد و به یک پادشاهی بسیار وسیع از جیحون تا فرات تبدیل شد. ریشۀ این پادشاهی را باید در گرایش به استقلال طلبی ایالت های واقع در مرزهای شمالی و شمال شرقی ایران جست که چالشی همیشگی برای حکومت های ایرانی حتی از روزگار هخامنشیان بوده است. به باور پژوهشگران سلسله اشکانیان در زمان خودش غیر از فعالیت سیاسی و اقتصادی خدماتی در عرصه فرهنگ و هنر تمایل اشکانیان به نزدیک تر کردن پیوند های خود با ایران هخامنشی و بریدن آشکار از فرهنگ یونانی مآبی انجام دادند که چندان مشخص نشده و ابعاد آن روشن نیست. گفتنی است دوران تسلط یونانی ها بر سرزمین ایران با وجود این که بسیار کوتاه بود و عملا چنان که تصور می شود فراگیر نبود اما تأثیرات مهمی بر فرهنگ ایرانی برجای گذاشت.پژوهش حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته مسألۀ ایرانگرایی واحیای آن را در روزگار اشکانی پیش کشیده است.این پژوهش کوشیده است از طریق سکه ها راهی به این مسألۀ بسیار مهم در تاریخ و فرهنگ ایران بیابد زیرا سکه ها آینۀ تمام نمای عقاید و باورهای مردمانی هستند که از آنها استفاده می کنند. این امر به ویژه در بارۀ دوران اشکانی صدق می کند که سکه های با نقش های بسیار متنوع از آن ها برجای مانده است. این پژوهش نهایتا به این نتیجه رسیده است نقوش متعدد پشت این سکه ها همچون ماه و ستاره، شیربالدار، فرمانروا با کمان، اسب، انار، قوچ، گوسفند (انواع نقوش)، عقاب، خروس و خوشه گندم نشان دهنده احیای فرهنگ و سنت و آیین های ایران گرایی اشکانیان بوده است.