میثم شهسواری

محدوده شهرستان نرماشیر واقع در بخش شرقی استان کرمان به دلیل قرارگیری در مسیر راه های تجاری در دوره های مختلف از اهمیت فراوانی برخوردار بوده است. با همۀ اینها اما پژوهشهای باستان شناختی بسیار اندکی در این منطقه صورت گرفته است که افزون بر کم مایه بودن، نامتوازن نیز هستند به این معنی که همان پژوهشهای اندک عموما بر دوره های تاریخی و به ویژه اسلامی متمرکز بوده اند. در این میان دوران پیش از تاریخ منطقه به کلی مغفول و ناشناخته مانده است. در چنین اوضاعی شناسایی چهار محوطه متعلق به دورۀ مس سنگ در منطقۀ موسوم به تل سیاه در دشت سیاهکی نرماشیر رخداد مهمی در باستان شناسی منطقۀ مورد نظر است چنان که بررسی و مطالعه این محوطه ها در ادامه می تواند کمک شایانی به شناخت توالی فرهنگی منطقه و حوزه جنوب شرق ایران کند. محوطه های مذکور در حوزۀ روداب شرقی از توابع شهرستان نرماشیر و در بستر شاخه های رودخانه نسا بر روی یک مخروطه افکنۀ آبرفتی و حاصلخیز واقع شده اند. دراین پژوهش این محوطه ها با دو شیوۀ کتابخانه ای و میدانی مورد بررسی قرار گرفته اند. این محوطه ها از چهار بخش تشکیل شده که با نام های تل سیاه «الف»، « ب»، «پ» و «ت» نامگذاری شده اند. بر بنیاد شواهد سطحی نتایج به دست آمده آمده محوطه های یاد شده متعلق به هزاره چهارم قبل از میلاد و همزمان با یحییVAو ابلیسIV، یعنی دوره مس و سنگ جدید هستند اما با توجه به شواهد به دست آمده از این محوطه ها می توان قدمت استقرار در آنها را به دوران نوسنگی نیز منتسب کرد.