صالح سنجری

اقلیم و توپوگرافی، دو عامل مهم خاکسازی می باشند که پیدایش و تکامل خاک را تحت تأثیر قرار می دهند. تحقیق حاضر به منظور مطالعه تأثیر پستی و بلندی و اقلیم بر تشکیل و تکامل خاک ها در طول یک ترانسکت خشک و نیمه خشک از ارتفاعات سربیژن تا دشت جیرفت انجام پذیرفت. اشکال اراضی پدیمنت سنگی، پدیمنت پوشیده، دشت آبرفتی، دشت دامنه ای، اراضی پست و تپه در منطقه شناسایی شدند. بر روی هر سطح ژئومرفیک، یک پروفیل شاهد حفر (مجموعاً 8 پرفیل) و سپس تشریح و نمونه‎برداری شدند. پروفیل 1 تا 4 در ابتدای ترانسکت در منطقه اول (منطقه نیمه خشک سربیژن) با رژیم رطوبتی زریک و رژیم حرارتی مزیک و پروفیل های 5 تا 8 از منطقه دوم (دشت خشک جیرفت) با رژیم رطوبتی اریدیک و رژیم حرارتی هایپرترمیک انتخاب شدند. بیشترین درصد کربن آلی در خاک سطحی پروفیل دوم واقع در منطقه سربیژن به مقدار 6/15 درصد مشاهده شد، که با کاهش ارتفاع میزان آن در دشت جیرفت به کمتر از 5/0 درصد رسید. بیشترین میزان شوری مربوط به پروفیل هشتم از دشت جیرفت با 8/38 دسی زیمنس بر متر است. از طرفی با افزایش ارتفاع و افزایش میزان بارندگی به سمت ارتفاعات سربیژن از میزان املاح کاسته شد. افق آرجیلیک مشاهده شده در دشت جیرفت وجود اقلیمی با رطوبت بیش تر از زمان کنونی را نشان می دهد. نتایج تحقیق، حاکی از آن است که اقلیم و توپوگرافی، نقش قابل توجهی در تغییر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک داشته‎اند و بنابراین تشکیل و تکامل خاک های منطقه را تحت تأثیر قرار داده اند.