صالح سنجری

اهمیت خاک به عنوان اساسی ترین منبع تولید مواد غذایی و حفظ بقای جامعه بشری، هر روز محسوس تر می‎گردد و باعث می شود تا با مطالعه و شناخت دقیق خصوصیات ژنتیکی، مورفولوژیکی، فیزیکی، شیمیایی و طبقه بندی خاک، استفاده مناسب و پایدارتری از منابع خاک صورت گیرد. بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی به لحاظ درک فرآیندهای خاکساز حائز اهمیت می باشد. یکی از روش های شناخت خاک مطالعه پیدایش و تکامل خاک است که منجر به فهم بهتر فرآیندهای تشکیل و تکامل خاک است و با استفاده از رده بندی خاک می توان به روش های بهتر مدیریتی خاک پی برد. منطقه باغعلیشیر جیرفت جهت مطالعه انتخاب شد و پس از تفکیک سطوح ژئومورفیک در این منطقه، تعدادی خاکرخ در هر سطح حفر و تشریح گردید. در نهایت تعداد 10 خاکرخ شاهد برای این مطالعه انتخاب شد. خاک‎های منطقه مورد مطالعه، دارای رژیم رطوبتی اریدیک و رژیم حرارتی هایپرترمیک می‎باشند. خاک ها بر اساس سیستم رده بندی آمریکایی (2022) نام گذاری شدند. نتایج نشان می دهد، میزان هدایت الکتریکی کم و میزان واکنش خاک در محدوده 0/7 تا 0/8 می باشد. میزان کربنات کلسیم معادل در خاک ها متغیر (5/0 تا 49 درصد) می باشد که بیشترین آن مربوط به خاکرخ متأثر از سازند زمین شناسی آهکی است. از طرفی میزان گچ در محدود ناچیز تا 7/24 درصد قرار دارد که بیشترین مقدار گچ مربوط به خاکی متأثر از سازندهای تبخیری بود. نتایج مطالعات صحرایی و آنالیزهای فیزیکی و شیمیایی حاکی از وجود افق های مشخصه زیر سطحی کلسیک، جیپسیک، آرجیلیک و دوری پن می باشد. مشاهده افق آرجیلیک در خاک های منطقه با توجه به اقلیم خشک زمان حال، به رطوبت قابل دسترس در اقلیم مرطوب گذشته مربوط می شود. در نهایت، بر اساس نتایج حاصل خاک های منطقه در دو رده انتی سولز و اریدی سولز و در زیر رده های Orthents، Gypsids، Argids، Calcids و Durids رده بندی شدند.