صالح سنجری

کانی شناسی به عنوان یکی از مهمترین ویژگی های خاک بسته به توپوگرافی تغییر می کند. هر کانی رسی دارای خصوصیات منحصر به فردی بوده و بر حسب اینکه هر کدام چقدر در خاک وجود داشته باشند خصوصیات آن خاک تحت تأثیر کانی یا کانی های رسی غالب قرار می گیرد. تحقیق حاضر به منظور مطالعه کانی شناسی رسی خاک های منطقه ی ساردوئیه-جیرفت در سطوح مختلف ژئومرفیک انجام گرفت. رژیم رطوبتی و حرارتی منطقه، به ترتیب زریک و مزیک می باشد. اشکال اراضی پدیمنت سنگی، تپه، پدیمنت پوشیده، دشت آبرفتی و اراضی پست در منطقه شناسایی گردید و هر شکل اراضی بر اساس میزان پایداری، به سطوح مختلف ژئومرفیک تقسیم گردید. بر روی هر سطح ژئومرفیک، یک خاکرخ شاهد حفر، تشریح و نمونه برداری شد. نمونه-های خاک تحت آزمایش های کانی شناسی رسی قرار گرفتند. نتایج حاکی از وجود کانی های رسی ایلیت، کلریت، اسمکتیت، ورمی کولیت، پالیگورسکیت و کائولینیت می باشد. کانی اسمکتیت کانی غالب در خاک های منطقه می باشد که از هوادیدگی کانی ایلیت و کلریت تشکیل شده است و از طرفی، در سطح اراضی پست منشا اتوژنیک دارد. کانی پالیگورسکیت در سطح پایدار پدیمنت پوشیده و در افق کلسیک مشاهده گردید. کانی ورمی کولیت در اراضی پست به دلیل وجود رطوبت زیاد از تبدیل کانی ایلیت ایجاد شده است. به نظر می رسد که کانی های کلریت، ایلیت و کائولینیت در خاک های منطقه تنها از مواد مادری به ارث رسیده اند.