صالح سنجری

خاکهای قدیمی خاکهای هستند که در شرایط متفاوت از شرایط فعلی روی زمین نمای قدیمی تشکیل شدهاند مطالعه خاکهای قدیمی بهخصوص در مناطق خشک اطلاعات ارزشمندی درباره تغییرات اقلیمی و شرایط محیطی گذشته در اختیار میگذارند. . میزان فرسایش در این خاکها از زمان پیدایش تاکنون ناچیز بوده و بنابراین این خاکها میتوانند بهعنوان شاخصی مهم برای برآورد شرایط اقلیمی گذشته و فرآیندهای هوادیدگی انجام گرفته در طی این دوران، مد نظر قرار گیرد. علیرغم اینکه این خاکها در ناحیه ایران مرکزی گسترش قابل توجهی دارند و بهصورت مدفون یافت میشوند، پژوهشهای کافی روی آنها صورت نگرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکهای قدیمی منطقه جیرفت صورت پذیرفت. رژیم حرارتی و رطوبتی منطقه، بهترتیب، هایپرترمیک و اریدیک میباشند. بهمنظور انجام این تحقیق، تعداد 7 پروفیل در مناطق باستانی جیرفت حفر گردید که 4 پروفیل آن بهعنوان شاهد انتخاب شد و سپس نمونهبرداری جهت انجام تجزیه فیزیکی و شیمیایی انجام گرفت. نتایج این مطالعه نشان میدهد خاکهای قدیمی این منطقه دارای افق آرجلیک میباشند. مشاهده افق آرجلیک با توجه به آبوهوای کنونی منطقه نشاندهنده اقلیم مرطوب گذشته میباشد. از طرفی شوری این خاکها بهترتیب بین 3.3 تا 187 دسیزیمنس بر متر و pH بین 7.51 تا 9.12 متغییر است. ردهبندی غالب خاکهای منطقه سالیدز، جیپسیدز و آرجیدز میباشد. بنابراین نتایج تحقیق حاضر، وجود اقلیمی با رطوبت بیشتر از زمان کنونی را در زمان تشکیل این خاکهای نشان میدهد.