محمد نادریان فر

آگاهی از تغییرات مکانی پارامترهای کیفی ابزاری مهم در جهت شناخت استعدادهای منطقه و نحوه مدیریت اراضی است. بنابراین در این پژوهش تغییرات مکانی و زمانی پارامترهای EC، SAR، TDS و TH آب زیرزمینی در حوضه آبریز جیرفت با استفاده از روش های زمین آماری در طول دوره آماری 1383 تا 1393 مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. بدین منظور از اطلاعات مربوط به تجزیه و تحلیل 44 حلقه چاه آب در دشت جیرفت که دارای اقلیم بیابانی گرم میانه می باشد و بر اساس آخرین نمونه گیری سال 1393 به دست آمده است استفاده شد. روش های زمین آماری استفاده شده برای پهنه بندی پارامترهای ذکرشده شامل کریجینگ معمولی و روش عکس فاصله (IDW) با توان های مختلف بود. برای ارزیابی روش های زمین آماری از تکنیک ارزیابی متقابل با معیارهای Root Mean Square Error (RMSE)، Mean Bios Error (MBE)، Mean Absolute Error (MAE) و R2 بین داده های واقعی و تخمینی استفاده شد. نتایج رتبه بندی معیارهای ارزیابی نشان داد که برای پارامتر EC و TDS روش کریجینگ با مدل کروی و برای SAR و TH روش عکس فاصله با توان به ترتیب 2 و 3 دارای کمترین خطا است. بررسی های انجام شده نشان می دهد که همبستگی مکانی پارامترهای کیفی اشاره شده در دشت جیرفت بسیار زیاد است. به طوری که خطای مدل نیم تغییرنمای داده های اندازه گیری شده نسبت جذبی سدیم در دوره آماری 84-1383 با اثر قطعه ای 97/0 و دامنه تأثیر 23 کیلومتر برابر 2/14 درصد و خطای مدل نیم تغییرنما در دوره آماری 94-1393 با اثر قطعه ای 23/0 و دامنه تأثیر 28 کیلومتر برابر 8/3 درصد می باشد. نتایج نقشه های آنومالی پارامترهای کیفی در دشت جیرفت نشان داد که بیشترین تغییرات در قسمت شرقی (مناطق جبالبارز) و شمال غربی (ساردویه) می باشد و کمترین تغییرات در بخش های جنوبی دشت می باشد.