مهدی دهرامی

از همان دوران اولیة شعر فارسی، منظومه هایی وجود داشته که نشان گر توجه ایرانیان به سنت داستان پردازی و منظومه سرایی است. منظومه درخت آسوریک که بازمانده ادبیات پارتی در دوره میانه است، نشان گر این سنت دیرین است. بعد از اسلام با رواج شعر عروضی، میل و رغبت مردم به داستان های موزون گسترش یافت. نخستین کسی که منظومة داستانی سروده مسعودی مروزی، شاعر اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم است که به نظم روایات ملی پرداخت. بعد از او مثنوی به عنوان قالب شعری مختص فارسی در موضوعات مختلف رواج یافت. هدف این پژوهش نشان دادن سیر منظومه سرایی در ادبیات فارسی و بررسی جنبه های هنری و محتوایی این آثار تا قرن هفتم است. در این طرح سعی می شود ضمن نشان دادن تاریخچه مثنوی سرایی، این آثار از منظرهایی چون عنوان شناسی(مسائلی همچون معیارهای نام گذاری منظومه، کاربرد صنایع بدیعی و خلاقیت های هنری در عنوان آثار، تناسب عنوان و محتوا، دلایل رواج چند عنوانی و مباحث پیرامتنیت)، نوع ادبی آثار(همچون منظومه های علمی و آموزشی، عرفانی، تعلیمی و غیره و سیر تاریخی هر مورد)، دلایل گرایش شاعران فارسی به مثنوی، جایگاه مثنوی در ادبیات عرب و علل عدم توفیق آن، ویژگی های موسیقایی این قالب و مباحثی دیگر بررسی شود.