مهرانگیز جوکار

تأمین علوفه با کمیت و کیفیت مناسب به همراه استفاده کارآمد از منابع به ویژه آب از چالش های پیش روی کشاورزی در ایران و جهان است. کشت مخلوط به عنوان یکی از اجزای کشاورزی پایدار در استفاده ی پایدار از منابع نقش بسیار مهمی دارد. در همین راستا در این مطالعه به ارزیابی اثر کشت مخلوط ذرت شیرین و کاسنی علوفه ای بر عملکرد کمی و کیفی علوفه در منطقه جیرفت پرداخته شد. طرح آماری مورد استفاده بر اساس بلوک کامل تصادفی در نظر گرفته شد و تیمارها شامل هشت نسبت مختلف کاشت، کشت ذرت شیرین (Z100) و کشت خالص کاسنی علوفه ای به عنوان تیمارهای کشت خالص (C100)، 75 درصد ذرت شیرین + 25 درصد کاسنی علوفه ای (Z75C25)، 50 درصد ذرت شیرین + 50 درصد کاسنی علوفه ای (Z50C50)، 25 درصد ذرت شیرین + 75 درصد کاسنی علوفه ای (Z25C75) به عنوان نسبت های کشت مخلوط جایگزینی و 100 درصد ذرت شیرین + 25 درصد کاسنی علوفه ای (Z100C25)، 100 درصد ذرت شیرین + 50 درصد کاسنی علوفه ای (Z100C50)، 100 درصد ذرت شیرین + 75 درصد کاسنی (Z100C75) و 100 درصد ذرت شیرین + 100 درصد کاسنی علوفه ای (Z100C100) به عنوان نسبت های کشت مخلوط افزایشی بود. نتایج بررسی کمیت علوفه ذرت نشان داد که کشت مخلوط بر صفات مورفولوژیک ذرت (وزن بلال، طول بلال، قطر بلال، تعداد ردیف در بلال و تعداد دانه در هر ردیف بلال)، عملکرد و اجزای عملکرد آن (وزن تر بوته، عملکرد زیست توده، تعداد برگ، تعداد برگ های بالای بلال، قطر ساقه و ارتفاع بوته) اثر معنی داری داشت. به طوری که با کاهش مقدار ذرت در کشت مخلوط این شاخص ها کاهش یافت. همچنین نتایج بررسی کمیت علوفه کاسنی نشان داد، که کشت مخلوط بر عملکرد و اجزای عملکرد کاسنی علوفه ای (وزن تر بوته، وزن تر پنج بوته، وزن تر برگ های 5پنج بوته، وزن تر ساقه های پنج بوته و وزن خشک پنج بوته اثر معنی دار داشت. به طوری که با کاهش مقدار کاسنی در کشت مخلوط این شاخص ها نیز کاهش پیدا کرد. نتایج بررسی کیفیت علوفه نشان داد، که اثر کشت مخلوط بر کیفیت علوفه (قابلیت هضم ماده خشک علوفه (DMD)، کربوهیدرات های محلول در آب(WSC)، پروتئین خام (CP)، فیبر، فیبرهای نامحلول در شوینده خنثی (NDF) و فیبرهای نامحلول در شوینده های اسیدی (ADF) معنی دار بود. به طوری که با کاهش مقدار ذرت در کشت مخلوط، میزان DMD، WSC، فیبر کاهش و مقدار CP، ADF، NDF و خاکستر افزایش یافت. به طور کلی نتایج نشان می دهد که کشت مخلوط ذرت و کاسنی باعث بهبود کمیت علوفه می شود، ولی برای افزایش بهبود کیفیت علوفه بایستی مقدار کاسنی در کشت مخلوط بیشتر باشد.