مهرانگیز جوکار

این پژوهش بهمنظور بررسی برخی صفات کمی و کیفی خارمریم تحت تأثیر تاریخ- های کشت تأخیری در سال 1396 در مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه جیرفت انجام گرفت. آزمایش به صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی در این آزمایش شش تاریخ کاشت ) 10 آبان، 10 آذر، 10 دی، 10 بهمن، 10 اسفند، 10 فروردین( و فاکتور فرعی سه اکوتیپ خارمریم )کاشان، ساری، ملاثانی( درنظر گرفته شد. صفات انداز هگیری شده عبارت بودند از: تعداد کاپیتول دربوته، تعداد دانه درکاپیتول، وزن کل کاپیتول دربوته، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و درصد روغن. نتایج نشانداد، اثر تاریخکاشت، اکوتیپ و اثرمتقابل آنها بر تمامی صفات مورد مطالعه معنیدار ) P<0.01 ( بود. تحت تأثیر تأخیر در کاشت تمام صفات مورد مطالعه به صورت خطی و معنی دار) P<0.01, >0.852R( کاهش یافتند. بر اساس این نتایج شیب کاهشی تحت تأثیر کشت تأخیری در اکوتیپهای مورد بررسی متفاوت بود به طوریکه بیشترین و کمترین مقدار قدرمطلق شیب کاهشی به ترتیب مربوطبه اکوتیپهای ملاثانی و کاشان مشاهده شد. نتایج نشان داد به ازای هر 10 روز تأخیر در کاشت، کاهش عملکرد دانه در اکوتیپهای ملاثانی، ساری و کاشان به ترتیب 4 / 251 ، 1 / 239 و 6 / 134 کیلوگرم- درهکتار و کاهش درصد روغن به ترتیب 62 / 0 ، 31 / 0 و 58 / 0 درصد بود. بهطور کلی در شرایط نیمه گرمسیری جیرفت تاریخ کاشت بهینه برای خارمریم آبانماه است. مقایسه بین اکوتیپها نیز نشان داد هرچند ملاثانی و ساری بیشترین عملکرد دانه و روغن را در تاریخ کاشت اول نشان دادند اما اکوتیپ ساری از پایداری عملکرد بیشتری برخوردار بود.