امید علی اسماعیلی پور

به منظور بررسی اثر افزودن پودر دانه زنیان و ویتامین C به جیره بر عملکرد رشد و برخی فراسنجه های خونی جوجه های گوشتی در شرایط تنش گرمایی، یک آزمایش فاکتوریل 2 در 3 در قالب طرح کاملاً تصادفی روی 216 جوجه گوشتی یک روزه سویه راس 308 انجام شد. جوجه‏ ها تا 25 روزگی با جیره تجاری آغازین و رشد مطابق با کاتالوگ راس تغذیه شده و سپس به طور تصادفی به شش تیمار شامل دو سطح ویتامین C (صفر و 250 میلی‏گرم بر کیلوگرم جیره) وسه سطح پودر زنیان (صفر، 0/75 و 1/5 درصد جیره) با چهار تکرار (هر کدام شامل 9 پرنده)، اختصاص یافتند. با آغاز تنش گرمایی از روز بیست و پنجم پرنده ها از ساعت نه صبح تا پنج بعد از ظهر، در معرض دمای 2 ± 34 درجه سانتی‏گراد قرار گرفتند. در پایان آزمایش (42 روزگی)، یک جوجه از هر پن به طور تصادفی انتخاب و پس از وزن‏کشی و خون‏گیری کشتار شد. نتایج نشان داد که اثر زنیان بر مصرف خوراک، افزایش وزن و ضریب تبدیل خوراک معنی دار نبود. اما ویتامین C منجر به افزایش وزن شد (0/05>P). برهم کنش ویتامین C و پودر زنیان بر افزایش وزن و ضریب تبدیل خوراک معنی دار بود (0/01>P)، به طوریکه بیشترین افزایش وزن و بهترین ضریب تبدیل خوراک مربوط به گروه تغذیه شده با 250 میلیگرم در کیلوگرم ویتامین C و پس از آن گروه تغذیه شده با سطح 1/5 درصد زنیان بود (0/01>P). تیمار زنیان منجر به افزایش معنی دار وزن نسبی بورس شد. ویتامین C به طور معنی داری باعث کاهش غلظت آنزیم آلکالین فسفاتاز نسبت به گروه شاهد شد (05/0>P). تعداد لنفوسیتهای خون با هر دو تیمار در جیره افزایش و تعداد هتروفیل و نسبت هتروفیل به لنفوسیت به طور معنی داری کاهش یافت. استفاده از ویتامین C و زنیان در جیره منجر به افزایش طول پرز روده و نسبت طول پرز به عمق کریپت شدند. درصد اُفت خونابه در جوجه های تغذیه شده با سطح 0/75 درصد پودر زنیان و 250 میلی گرم در کیلوگرم ویتامین C در مقایسه با گروه شاهد، کاهش معنی داری داشت. اثر زنیان و برهم کنش زنیان و ویتامین C بر ظرفیت نگهداری آب نیز معنی دار بود. بیشترین ظرفیت نگهداری آب مربوط به جوجه های تغذیه شده با 1/5 درصد زنیان و پس از آن جوجه های تغذیه شده با 1/5 درصد زنیان و 250 میلی گرم ویتامین C بود همچنین ویتامین C منجر به افزایش خاکستر گوشت شد. بنابراین پودر زنیان بر عملکرد پرنده در شرایط تنش گرمایی تأثیر مثبتی ند