امید علی اسماعیلی پور

زنده مانی بزغاله ها یکی از جنبه های کلیدی در پرورش موفق بز است و عواملی چون تغذیه، شرایط محیطی، بهداشت و مراقبت های مدیریتی تأثیرگذار بر آن هستند. در مورد بزغاله های مورسیانا گرانادینا، اهمیت بررسی این عوامل به دلیل ویژگی های خاص نژاد و چالش های محیطی منطقه بسیار زیاد است. لذا هدف این مطالعه بررسی اثر عوامل محیطی بر صفات زنده مانی در این نژاد است. مدل تجزیه بقا با استفاده از تابع ویبول جهت آنالیز 14438 رکورد زنده مانی مورد استفاده قرار گرفت. صفات شامل زنده مانی بزغاله ها از تولد تا 6 ماهگی، 7 ماهگی، 8 ماهگی و 9 ماهگی بودند. اثرات ثابت سال تولد، ماه تولد، جنس بزغاله،نوع تولد، سن مادر و متغیر کمکی وزن تولد بزغاله در مدل قرار داده شدند. یافته های حاصل از این مطالعه نشان داد که ﺳﺎل ﺗﻮﻟﺪ، ﻣﺎه ﺗﻮﻟﺪ، ﺳﻦ ﻣﺎدر، نوع تولد، ﺟﻨﺲ بزغاله و ﻣﺘﻐﯿﺮﮐﻤﮑﯽ وزن ﺗﻮﻟﺪ بزغاله بر ﺻﻔﺎت زﻧﺪه ﻣﺎﻧﯽ از 6 ماهگی تا 9 ماهگی تاثیر معنی دار دارد (0.01>P). ﻧﺴﺒﺖ ﺧﻄﺮ جنس تولد برای صفت زنده مانی تا 6 ماهگی با سایر صفات متفاوت بود. در این صفت بزغاله های ماده نسبت خطر ﺑﺎﻻﺗﺮ از بزغاله های نر داشتند ولی در صفات زنده مانی تا 7 ماهگی، 8 ماهگی و 9 ماهگی بزغاله های نر نسبت خطر بالاتری داشتند. . بزغاله های متولد شده در ماه های تابستان نسبت به سایر فصول دارای نرخ مرگ و میر کمتری بودند. سن مادر بجز برای صفت زنده مانی تا 6 ماهگی بر صفات زنده مانی تاثیرگذار نبود. وزن تولد بزغاله که به عنوان یک متغیر کمکی بصورت خطی و درجه دوم در مدل قرار گرفته بود تاثیر معنی داری بر میزان زنده مانی بزغاله ها در تمام صفات داشت. برای کاهش مرگ ومیر بزغاله ها و بهبود زنده مانی آنها، با توجه به تاثیرگذاری عوامل محیطی به کارگیری استراتژی های مدیریتی و تغذیه ای باید مورد توجه قرار گیرد. شایسته است که عوامل محیطی مؤثر و معنی دار در مدل های ژنتیکی برای ارزیابی و بهینه سازی صفات زنده مانی در بزغاله ها مد نظر قرار گیرند.