حمید عزیزی

قوانین و فقه اسلامی یکی از فاکتورهایی است که در کنار سایر عوامل همچون اقلیم و اقتصاد در سازمان فضایی شهر های اسلامی به ویژه در ساخت فضاهای معماری مسکونی اثر گذار بوده است. خانه های اعیانی برجای مانده از دوران متاخر ) قاجار( در بافت تاریخی شهر یزد، از جمله نمونه های ارزشمندی است که با توجه به سالم ماندن آن ها تا زمان حاضر، می تواند در ارتباط با چگونگی اثر پذیری از قوانین و فقه اسلامی در معماری، مورد مطالعه و تحلیل قرار گیرد. شاید در نگاه اول اینچنین به نظر برسد که با توجه به جامعه مذهبی دوره قاجار و همچنین ارتباطات میان اعیان و روحانیون در این دوره، اعیا ن جامعه از قوانین و دستورات شرع اسلام در فضاهای مسکونی به صورت تمام و کمال تبعیت کرده و رفتاری مطابق با شرع اسلام در تمامی شئون زندگیشان داشته اند؛ حال آن که وجود برخی از شواهد و مواد فرهنگی، حاکی از نوعی رفتار دوگانه و متظاهر از طرف برخی از اعیان در ارتباط با تبعیت از فقه و دستورات اسلامی می باشد.