ارسلان فاریابی

به منظور طراحی و ارزیابی شبکههای آبیاری و زهکشی، تعیین معادلات نفوذ آب در خاک امری اجتناب- ناپذیر است. روشهای مختلفی برای اندازهگیری خصوصیات نفوذ آب به خاک وجود دارد که تاکنون، اندازهگیری با استوانه مضاعف رایجترین روش بوده است. در این روش، برای اطمینان از نفوذ قائم آب به خاک، از دو استوانه تو در تو استفاده میگردد. به این ترتیب که به سبب وجود آب در حد فاصل دو استوانه، فرض بر این است که نفوذ آب از استوانه میانی به صورت قائم باشد و نشت جانبی فقط از حد فاصل بین دو استوانه صورت میگیرد. بنابراین، نفوذ آب از استوانه میانی، میتواند خصوصیات نفوذپذیری خاک را به خوبی نشان دهد. تجارب اخیر نشان داده است که تغییرات منطقهای نفوذپذیری، عموما به اندازهای زیاد است که خطای ناشی از عدم وجود استوانه بیرونی در مقابل آن اندک است. روش استوانه منفرد منحصراً بر اساس توصیه سازمانهای بینالمللی بوده و به نظر میرسد در ایران تاکنون تجربه مستقیمی در مورد اندازه- گیری پارامترهای نفوذ توسط استوانه منفرد وجود نداشته و یا نگارندگان به آن دست نیافتهاند. لذا با عنایت به این مسئله در اراضی تحقیقاتی دانشگاه کردستان در منطقه دوشان سنندج تحقیقاتی به عمل آمد که در طی آن دو روش استوانه مضاعف و استوانه منفرد در سه قطعه زمین آزمایشی و سه نمونه برای هر روش در در قالب SAS هر قطعه مورد مقایسه و بررسی قرار گرفتند. طبق آنالیزهای به عمل آمده، که توسط نرمافزار صورت پذیرفت مشخص گردید که این دو روش در سطح Repeated measurement analysis رویه %5 اختلاف معنی داری ندارند. بنابراین ضرورتی جهت استفاده از استوانه مضاعف به جای استوانه منفرد وجود ندارد. اهمیت و کاربرد این تحقیق هنگامی مشخص میگردد که تعداد فراوان آزمایشهای استوانه جهت تعیین خصوصیات نفوذپذیری خاک در طراحی شبکههای آبیاری و زهکشی را در مراحل مختلف مطالعاتی در نظر داشت.