مهدی وزینی افضل

ساخت سفال با گذشت زمان متناسب با تغییر فرهنگ ها و تجربه اقوام بشری از نظر جنس، فرم، رنگ و نقش دچار تغییراتی شد که این تغییرات معیار تقسیم بندی سفال های ادوار مختلف شده است.سفال در دوران اسلامی نیز پردامنه ترین و متنوع ترین ماده فرهنگی و تاریخی محسوب می شود وپیشرفت های علم شیمی و ابداع روش های جدید برای تولید لعاب های رنگی، باعث پدید آمدن گونه های مختلف سفال در این دوران شد. ررسی اولیه در قلعه دختر در شرق شهر کرمان نیز نشان می دهد تنوع سفالی قابل توجهی در این محوطه وجود دارد. با وجود آنکه این تنوع سفال در قلعه دختر برای شناخت فرهنگ های دوران اسلامی ناحیه کرمان بسیار اهمیت دارد، تاکـنون پژوهش منسجم و تحلیلی درباره گونه های سفال قلعه دختر صورت نگرفته است. تا جایی که تا قبل از کاوش های سال های اخیر در قلعه دختر، چنین تصور می شد که قلعه دختر مجموعه ای از دوران پیش از اسلام است زیرا مواد فرهنگی دوران اسلامی آن ناچیز است. اما در کاوش های اخیر در قلعه دختر مشخص شد که اغلب شواهد سطحی و نهشته های فرهنگی قلعه دختر مربوط به دوران اسلامی هستند و شواهد دوران تاریخی آن کمتر است. از سوی دیگر، سفال های دوران اسلامی در قلعه دختر بسیار متنوع و غنی هستند و در تبیین ارتباطات فرهنگی شهر کرمان و قلعه دختر در دوران اسلامی با نواحی دیگر، صنعت سفالگری بومی و همچنین نمونه های وارداتی اهمیت زیادی دارند در حالی که کمتر به این سفال ها پرداخته شده است.