مهدی وزینی افضل

به چالش کشیده شدن چارچوب های قدرت سیاسی کهن در انقلاب مشروطه، منجر به تحولات عدیده در ساختارهای اجتماعی و اقتصادی ایران شد که بخشی از نوگرایی و نوزایی آن، ساختارهای شهری را نشانه رفت. اما به علت بحران های سیاسی بعد از مشروطه و وقوع جنگ جهانی اول، عملاً تفکرات و ایده های نوین در تغییر کالبدی شهرها، با وقفه مواجه شد. با به قدرت رسیدن رضاشاه و نظم نوینی که مجلس، ارتش و دیوانسالاری نوظهور، پایه های آن را تشکیل می دادند، تجددگرایی در انگاره ها و طرح های شهرسازی نمود پیدا کردند. اندیشه های درون سر، تغییر چهره شهرها را دنبال می کرد، شهرهایی که نوع ساختار آن، نماد عقب ماندگی و سنت زدگی بود و به سرعت باید هماهنگ با بخش های دیگر جامعه، ظاهری نو، جدید و منظم به خود می گرفت. وجود زیرساخت های مدیریت شهری همچون بلدیه ها برای اجرای چنین طرح هایی الزام آور بود بنابراین برای تاسیس چنین نهادهایی، به سرعت قوانینی تدوین شد. شهر یزد نسبت به جمعیت و تاریخ آن، هرچند دیرتر از بسیاری از شهرهای دیگر، وارد این تغییرات شد، اما با تشکیل بلدیه یزد در سال 1310شمسی، طرح های نوسازی شهری که نماد آن خیابان های صلیب شکل بود، در نقاط مختلف شهر یزد اعمال شد