جواد طایی

سابقه و هدف: کشت مخلوط یکی از بهترین روش های افزایش تولید و بهبود کیفیت علوفه است. انتخاب مناسب دو گیاه، در کشت مخلوط می تواند علاوه بر افزایش قابلیت تولید گیاه زراعی، باعث افزایش عملکرد پروتیین، حمایت از گیاه، جذب بهتر نور و بهبود کارایی استفاده از منابع شود. کشت همزمان غلات و لگوم ها یک راهکار خوب برای بهبود کیفیت علوفه و افزایش عملکرد می باشد. ذرت (Zea mays L.) گیاهی از خانواده غلات است که می­تواند مقدار زیاد علوفه خوشخوراک با قابلیت هضم بالا تولید نماید که از نظر میزان پروتیین فقیر می­باشد، از طرفی سزبانیا (Sesbania sesban) گیاهی است از خانواده لگوم ها که علوفه­ای غنی از پروتیین با قابلیت هضم بالا تولید می­کند. این گیاه به عنوان یک گیاه علوفه­ای جدید مقاوم به شوری و سازگار با مناطق گرمسیری در کشور معرفی شده است. لذا در این پژوهش اثر کشت مخلوط ذرت با گیاه سزبانیا بر عملکرد کمی و کیفی علوفه مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش: به منظور بررسی عملکرد و کیفیت علوفه در نظام کشت مخلوط ذرت و سزبانیا، آزمایشی در سال زراعی94-1393 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ی پژوهشی دانشگاه جیرفت اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی نسبت های مختلف کشت مخلوط جایگزینی ذرت و سزبانیا شامل 75 : 25، 67 : 33 ، 50 : 50 ،33 : 67، 25 : 75 و کشت خالص ذرت و سزبانیا بودند. تراکم مطلوب برای هر یک از گیاهان ذرت و سزبانیا 250000 بوته در هکتار در نظر گرفته شد. صفات مورد بررسی شامل عملکرد علوفه ذرت و سزبانیا، درصد پروتیین خام، میزان خاکستر، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، کربوهیدرات های محلول درآب، قابلیت هضم ماده خشک و نسبت برابری زمین بودند.نتایج و بحث: نتایج نشان داد که نسبت های مختلف کشت مخلوط به طور معنی داری (01/0≥p) عملکرد و کیفیت علوفه را تحت تاثیر قرار داده است. بالاترین عملکرد علوفه خشک ذرت (15208 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 50:50 ذرت:سزبانیا مشاهده شد که 57/10 درصد نسبت به کشت خالص ذرت (13754 کیلوگرم در هکتار) افزایش نشان داد این اختلاف از لحاظ آماری معنی­دار (05/0≥p) بود. بیشترین میزان عملکرد علوفه خشک سزبانیا (3/1558 کیلوگرم در هکتار)، درصد خاکستر (59/8 درصد)، پروتیین خام (22/11 درصد)، قابلیت هضم ماده خشک (23/66%) و کمترین درصد الیاف نامحلول در شوینده خنثی (83/13%) به کشت خالص سزبان