جواد طایی

این پژوهش به منظور ارزیابی کارایی مدل های شبیه سازی در تحمین عملکرد سیب زمینی در شرایط الگوی کشت پاییزه و پهنه بندی پتانسیل تولید در منطقه جنوب استان کرمان انجام گرفته است. به منظور واسنجی و ارزیابی ، آزمایش مزرعه به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجراشد، فاکتوراصلی تاریخ کاشت (26 شهریور، یک مهر، هفت مهر، 13 مهر) و فاکتور فرعی ارقام سیب زمینی (سانته، ساتینا، برون) بود. پایگاه داده های مورد نیاز مدل شامل: 1- داده های اقلیمی مربوط به درجه حرارت، تشعشع، رطوبت نسبی، سرعت باد و بارش، 2- داده های گیاه زراعی حاصل از آزمایش مزرعه 3- داده های خاک مزرعه، تهیه شد. نتایج ارزیابی نشان داد عملکرد شبیه سازی شده، برازش خوبی با مقادیر مشاهده شده دارد (R2 > 0.90، Pvalue < 0.05). مقدار جذر میانگین مربعات خطا معادل 19 درصد یا 1210 کیلوگرم در هکتار عملکرد غده بود که از لحاظ آماری قابل قبول است. مقادیر زیست توده با دقت پایین پیش بینی گردید (RMSE > 30). برآورد مدل برای تخمین زمان غده زایی قابل قبول نبود. به طور کلی نتایج نشان داد هر چند این مدل عملکرد غده را پیش بینی نموده است اما به دلیل عدم توانایی در شبیه سازی مراحل فنولوژیک و زیست توده در شرایط کشت پاییزه، قابلیت کاربرد برای نظام زراعی پاییزه سیب زمینی را ندارد. در مرحله بعد از مدل WOFOST واسنجی و ارزیابی شد، نتایج نشان داد مدل برآورد خوبی از متغیرهای ماده خشک و زیست توده در مراحل عده زایی و رسیدگی داشته است. همچنین عملکرد و زمان وقوع مراحل فنولوژیک نیز با دقت قابل قبولی برآورد گردید، به طوری که جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) برای همه متغیرهای اندازه گیری شده در مقابل مقادیر شبیه سازی شده کمتر از 20 درصد بود. ارزیابی اختلاف مقدار متغیرهای شبیه سازی شده نسبت به مقدار متغیر های اندازه گیری شده با استفاده از آزمون tجفت شده نشان داد که اختلاف موجود از لحاظ آماری معنی دار(Pvalue <0.05) نیست. در مرحله بعد با استفاده از مدل WOFOST عملکرد پتانسیل برای تاریخ های مختلف کاشت پاییزه سیب زمینی برای ایستگاه های پوشش دهنده تخمین زده شد. نتایج در محیط ArcGIS9x به صورت نقشه های عملکرد ارایه گردید. نتایج پهنه بندی عملکرد نشان داد که میانگین عملکرد سیب زمینی در مناطق مختلف از تنوع بالایی برخوردار بود به طوری که عملکرد پتانسیل از 584 کی