جواد طایی

به منظور بررسی اثر پرایمینگ بذر بر استقرار گیاهچه کنجد (Sesamum indicum) تحت تنش های شوری و خشکی دو آزمایش جداگانه در آزمایشگاه زراعت دانشگاه جیرفت اجرا شد. در آزمایش اول اثر اسموپرایمینگ بذر توسط نمک کلریدکلسیم بر جوانه زنی ژنوتیپ های کنجد تحت شرایط تنش شوری بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل سه عاملی و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول دو ژنوتیپ کنجد شامل ژنوتیپ هلیل و ژنوتیپ J1، عامل دوم سطوح پرایمینگ بذر با نمک کلریدکلسیم در هفت سطح 0، 2-، 4-، 6-، 8- و 10- بار و بدون پرایم است و عامل سوم تنش شوری با نمک کلریدسدیم در پنج سطح 0، 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر اعمال شد. نتایج نشان داد اثر ژنوتیپ و پرایمینگ بذر بر روی شاخص های جوانه زنی شامل درصد و سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن تر و خشک اجزاء گیاهچه معنی دار است (05/0>(P. نتایج حاکی از آن است که پرایمینگ بذر تاثیر متفاوتی بر روی ژنوتیپ های کنجد گذاشته است، و بذور ژنوتیپ هلیل نسبت به بذور ژنوتیپ J1 بیشتر تحت تاثیر پرایمینگ قرار گرفتند، در بین سطوح مختلف پرایمینگ تیمار 2- بار محلول کلریدکلسیم برترین پرایم در اکثر صفات مورد بررسی در هر دو ژنوتیپ بود. نتایج اثر ژنوتیپ و سطوح تنش شوری نشان داد در هر دو ژنوتیپ کنجد، با افزایش تنش شوری کاهش معنی داری در صفات مورد مطالعه مشاهده شد (05/0>(P. عکس العمل ژنوتیپ های مختلف کنجد به تنش شوری متفاوت بود. با توجه به نتایج به نظر می رسد در شرایط تنش شوری رقم هلیل نسبت به ژنوتیپ J1 متحمل تر است. نتایج حاکی از آن است که پرایمینگ بذر سبب کاهش اثرات تنش شوری شده است. در بین تیمارها پرایمینگ حداکثر بهبود جوانه زنی مربوط به تیمار 2- بار محلول کلریدکلسیم و کمترین جوانه زنی مربوط به تیمار بدون پرایم بود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت تنش شوری سبب کاهش در شاخص های جوانه زنی و تیمارهای پرایمینگ سبب افزایش شاخص های جوانه زنی شدند. در آزمایش دوم اثر اسموپرایمینگ بذر توسط نمک کلریدکلسیم بر جوانه زنی ژنوتیپ های کنجد تحت شرایط تنش خشکی بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل سه عاملی و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول دو ژنوتیپ کنجد شامل ژنوتیپ هلیل و ژنوتیپ J1، عامل دوم پرایمینگ بذر با نمک کلریدکلسیم در هفت سطح 0، 2-، 4-، 6-، 8- و