رضا صحت منش

قلاع از جمله سازه های مهمی هستندکه در دوره های مختلف تاریخی و در مناطق مختلف جهان مورد استفاده قرارگرفته اند. شاید در نگاه اول به نظر برسد که قلاع صرفا دارای کاربری های نظامی و دفاعی بوده اند، حال آنکه می توان کاربری های مهم و متنوع دیگری همچون اداری، اقتصادی و اجتماعی را نیز برای آن ها در نظر گرفت. اهمیت این سازه در برخی از نقاط ایران تا حدی بود که آنها را تبدیل به قلب تپنده و مراکز حیاتی برای جامعه ی دوران اسلامی کرده بود. منطقه جنوب کرمان یکی از مناطقی است که با توجه به شرایط، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن، قلاع متعددی را در خود جای داده است. با توجه به اهمیت قلاع در این منطقه، در این پژوهش سعی شد تا با استفاده از بررسی های باستان شناسی، متون تاریخی و همچنین گزارشات مردم نگاری (روایت های محلی)، علاوه بر معرفی قلاع در سه شهر فاریاب، منوجان و کهنوج، جنبه های کاربردی آن ها با تمرکز بر قلعه کهنوج مورد مطالعه و تحلیل قرار گیرد. با توجه به مطالعات صورت گرفته، می-توان قلعه کهنوج را با توجه به نقش آن در اداره زمین های کشاورزی و نظارت بر تولید محصول،کنترل و نظارت بر جمعیت ساکن در پای قلعه اعم از کوچ رو و دائمی، میزبانی از قرار ملاقات های مهم و همچنین تصمیم گیری در امور مختلف منطقه؛ به عنوان سازه ای چند کاربردی و مهم به حساب آورد. همچنین نتایج به دست آمده از مطالعه قلاع جنوب کرمان، حاکی از نقش این قلاع در اقتصاد و معیشت افراد جامعه، اداره امور اجتماعی و سیاسی منطقه و تامین امنیت ساکنین می باشد.