رضا صحت منش

چکیده حوزه فرهنگی هلیل رود محدوده ای از سرچشمه های هلیل رود در مناطق کوهستانی شمال جیرفت تا جازموریان را در بر می گیرد و با دریای پارس ارتباط نزدیکی دارد. با شناخت جغرافیای حوزه فرهنگی هلیل رود در دوران اسلامی، زوایای پنهان و راه های ارتباطی این منطقه در دوران باستان و نیز ارتباط آن با کرانه های دریای پارس را آشکار نماید. یافته های پژوهش حاکی از آن است که حوزه فرهنگی هلیل رود نشانگر ارتباطات نزدیک در یک حوزه جغرافیایی در مدت زمانی طولانی است که بافت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تقریبا هم سانی را تشکیل می دهند. این حوزه در دوران اسلامی با حوزه های همجوار بلوچستان، سیستان، بین النهرین، و بعضا حوزه های فراتر ماوراءالنهر، هند و آفریقا ارتباط تجاری و فرهنگی داشت. در دوره اسلامی در کوه های جیرفت معادن آهن، مس، سرب، طلا، نقره و سنگ مغناطیس موجود بود که به ثروت شهر می افزودند و توجه بیشتر به شهر را از سوی حکومت های محلی و منطقه ای برمی انگیختند. از نظر مذهبی هر چند در شهر جیرفت اهل تسنن پیروان بیشتری داشتند و از فقه حنفی(اصحاب رای) پیروی می کردند اما جیرفت و نواحی آن یکی از کانون های مذهب تشیع به خصوص مذهب اسماعیلی بود. داده های پژوهش پیش رو با ابزار کتابخانه ای فراهم آمده و با روش توصیفی - تحلیلی به موضوع پرداخته شده است. دامنه محدوده مورد مطالعه از مناطق کوهستانی شمال جیرفت تا کرانه دریای پارس را در می گیرد.