ندا سیدی

تنش شوری یکی از اصلی ترین تنش های غیرزیستی است که بر رشد گیاه تأثیر منفی می گذارد. نانوذرات (NPs) اخیراً به دلیل توانایی آنها در کاهش تنش شوری مورد توجه قرار گرفته اند. مطالعه حاضر با هدف کاهش تنش شوری با استفاده از کیتوزان، سلنیوم و نانوذرات سلنیوم-کیتوزان (10 و 20 میلی گرم در لیتر) بر رشد و ویژگی های بیوشیمیایی پرتقال والنسیا پیوندی روی پایه نارنج در شرایط تنش شوری (صفر، 50 و 100 میلی مولار) انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در پاییز 1401 در گلخانه پژوهشی دانشگاه جیرفت انجام شد. نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش جذب عناصر در برگ شد. همچنین تنش شوری شدید، موجب کاهش وزن تر شاخساره (45%)، وزن خشک ریشه و شاخساره (به ترتیب 19 و 43%)، شاخص پایداری غشاء (29%) گردید. محلول پاشی نهال ها با نانوذرات سلنیوم-کیتوزان 20 میلی گرم در لیتر در شرایط شوری شدید موجب افزایش وزن تر ریشه و شاخساره (به ترتیب 32 و 26%)، وزن خشک ریشه (19%) شاخص پایداری غشاء (47%)، کاروتنوئید (21%) و Fv/Fm (33%) شد. تنش شوری موجب افزایش کربوهیدرات محلول، پرولین، مالون دی-آلدئید و گونه های فعال اکسیژن شد. با این حال؛ نانوذرات سلنیوم-کیتوزان 20 میلی گرم در لیتر در شرایط شوری شدید این اثرات را معکوس کرد و موجب کاهش مالون دی آلدئید (%20) و گونه های فعال اکسیژن (37%) و افزایش شاخص پایداری غشا و وضعیت فتوسنتزی گیاه گردید. به طور کلی با افزایش شدت تنش شوری، کمیت و کیفیت نهال پرتقال والنسیا کاهش یافت و با کاربرد نانوذرات سلنیوم-کیتوزان، اثرات منفی تنش شوری تعدیل شد.