مرتضی مختاری

مقدمه: تنش گرمایی یک وضعیت فیزیولوژیکی است که در آن بدن قادر به حفظ تعادل بین گرمای تولید شده و کاهش گرمای بدن نیست. دمای محیطی بالا ممکن است با تغییر در حجم آب سلول از طریق دهیدراسیون، باعث اختلال در تعادل آبی و تغییرات اسمولیتیکی در سلول گردد، به طوری که این امر میتواند فعالیت سلول را مختل سازد. برای کنترل تنش گرمایی علاوه بر روشهای تغذیهای و مدیریتی، با اطلاع از ژنهای کنترل کننده در تنش گرمایی و شناخت سازوکار کنترل ژنتیکی تنش گرمایی، میتوان آن را به طور کارآمدتری کنترل نمود. در این زمینه با پیدا کردن ژنهای دخیل در تنش گرمایی در ژنوم توالییابی شده هر گونه میتوان تنش گرمایی را بهتر کنترل کرد. مواد و روش: با جستجو در پایگاه GEOبرای تنش گرمایی در گونه Gallus gallusدادههای ریزآرایه با شماره دسترسی GSE37400استخراج شدند. کنترل کیفیت دادهها، نرمال سازی و آنالیز تفاوت بیان توسط نرمافزار GEO2Rانجام شد. ژن ها با بیان افتراقی در سطح p-value < 0.05و ( )0.5< LogFC <-0.5در نظر گرفته شدند. برای ترسیم شبکه ژنی مرتبط با استرس گرمایی از پایگاه اطلاعاتی STRINGو از نرمافزار Cytoscapeافزونه cytoHubbaاستفاده شد. نتایج و بحث: ژنهای هاب شناخته شده مرتبط با استرس گرمایی در پژوهش کنونی BUB1B ،EXO1، MCM5 ، MAPK14 ،HDAC2 ،HDAC2 ،FGF2 ،DDX17 ،TK1 ،NAT10میباشند. این ژنها در ترمیم و تکثیر، سوخت ساز چربی، رشد و فعال کردن مسیرهای زیستی مؤثر بر استرس گرمایی دخیل هستند. بنابراین با شناسایی ژنهای مؤثر بر استرس گرمایی به شناخت هرچه بیشتر سازوکار و تحمل به تنش گرمایی میتوان کمک کرد. نتیجهگیری کلی: با توجه به اینکه تنش گرمایی یکی از مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر عملکرد و سلامت مرغ گوشتی است. تشخیص ژنهای مؤثر و ماژول عملکردی، می تواند کمک قابل توجهی در شناسایی عوامل تنظیم کننده و فرآیند های زیستی دخیل در پاسخ به تنش گرمایی باشد و در پی آن کنترل بهتری در شرایط تنش گرمایی داشته باشیم.