مرتضی مختاری

مقدمه: هزینه حداقل 63 -73 درصدی تغذیه دام در پرورش دام و نقش مهم خوراک در تولید و سالمت دام، تهیه جیرههای ارزان و متوازن را ضروری نموده است. بنابراین در کنار استفاده از ارقام پرمحصول، بهرهگیری از پسماندهای کشاورزی و عملآوری مناسب آنها در کاهش هزینههای پرورش دام اهمیت دارد. با عنایت به وسعت مزارع پیاز و باغات مرکبات در منطقه جنوب استان کرمان و تحقیقات اندک درخصوص امکان استفاده از دور ریز محصوالت یاد شده، این مطالعه جهت تعیین ترکیب شیمیایی و کیفیت سیالژ برگ پیاز انجام شد. از آنجایی که تفاله پرتقال غنی از کربوهیدراتهای سهل الهضم بوده و میتواند در بهبود تخمیر و افزایش کیفیت سیلو مؤثر باشد، لذا سیالژهای برگ پیاز با سطوح مختلف تفاله خشک پرتقال فرآوری شدند. مواد و روش ها: در این پژوهش برگ پیاز را پس از خرد نمودن به قطعات 9/3 سانتیمتری و افزودن تفاله خشک پرتقال )با قطعات 9/3 سانتی متری( درون سطلهای پالستیکی 9/3 کیلویی با 4 تکرار فشرده و به مدت 79 روز نگهداری شد. تیمارهای آزمایشی شامل 3 -تیمار شاهد 2 -برگ پیاز+ 33 %تفاله پرتقال 3 -برگ پیاز+ 23 %تفاله پرتقال 4 -برگ پیاز+ 43 %تفاله پرتقال بودند. پس از باز نمودن سیلو و پارامترهای pH با استفاده از pH متر، NDF و ADF به روش ونسوست )3883 )و در شرایط برون تنی تعیین گردیدند. دادهها در قالب طرح کامال" تصادفی با استفاده از برنامه آماری R آنالیز شدند. مقایسه میانگینها در سطح 333/3 با استفاده از آزمون چند دامنهای دانکن انجام شد. نتایج و بحث: با افزودن تفاله خشک پرتقال به سیالژ برگ پیاز، pH تیمارها به ترتیب اعداد 336/3 ±776/3 ،333/3 ±932/3 ، 333/3±233/4 و 338/3±236/4 را نشان داد. این کاهش احتماال" به دلیل افزایش میزان پکتین مرکبات است، زیرا پکتین تفاله مرکبات به آسانی تجزیه شده و تولید اسید استیک میکند. از آنجایی که اسید استیک، اسید ضعیفتری در مقایسه با اسید الکتیک است لذا کاهش pH سیلو احتماال" به همین دلیل میباشد. NDF تیمارها 632/3±483/32 ،963/2±993/32 ، و 23/923±3/399 ،22/327±3/393 ،23/643±2/392 اعداد نیز تیمارها ADF و 34/933±4/477 و 39/333±2/632 437/3±323/22 را نشان دادند. احتماال" این افزایش ناچیز در کربوهیدراتهای ساختمانی، ناشی از وجود کربوهیدراتهای محلول بیشتر و در نتیجه تولید مقدار بیشتری اسید استیک در این تیمارها میباشد. نتیجه گیری کلی: نتایج تحقیق حاضر نشان داد استفاده از سیالژ برگ پیاز بهمراه تفاله خشک پرتقال ضمن کاهش آلودگی محیط زیست ناشی از دورریز آنها، میتواند جایگزین مناسبی برای بخشی از علوفه مورد استفاده دام باشد.