مرتضی مختاری

با هدف بررسی نقش اثرات آتوزومی و وابسته به جنس بر صفات وزن تولّد، وزن شیرگیری و وزن شش ماهگی بزغالههای نژاد کرکی رائینی، از اطلاعات شجرهای و رکوردهای جمع آوری شده طی سالهای 1372 تا 1390 در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد بز کرکی رائینی، واقع در شهرستان بافت، استان کرمان استفاده شد. پس از تعیین اثرات ثابت تاثیرگذار بر هر صفت، برای واکاوی ژنتیکی اثرات اتوزومی و وابسته به جنس بر هر یک از صفات، چهار مدل دام تک صفتی زیر که در بر گیرنده ترکیبات مختلف اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم آتوزومی، ژنتیکی افزایشی مستقیم وابسته به جنس، ژنتیکی افزایشی مادری و محیط دائمی مادری بودند برای هر صفت برازش و مدلها با معیار اطلاع بیزی ) BIC ( با هم مقایسه شدند. مدل در بردارنده اثرات ژنتیکی آتوزومی مستقیم، وابسته به جنس مستقیم و محیط دائمی مادری برای هر سه صفت مناسبترین مدل بود. وراثت پذیریهای مستقیم آتوزومی برای وزنهای تولّد، شیرگیری و شش ماهگی به ترتیب 21 / 0 ، 07 / 0 و 06 / 0 برآورد شدند. نقش اثرات وابسته به جنس بر صفات رشد مورد مطالعه در بز کرکی رائینی بسیار کم میباشد. وراثت پذیریهای مستقیم وابسته به جنس وزنهای تولّد و شیرگیری از لحاظ آماری معنیدار نبودند. اثرات وابسته به جنس تاثیر کمی بر وزن شش ماهگی بز کرکی رائینی داشتند، به طوری که 3 درصد واریانس فنوتیپی این صفت را تشکیل دادند. به طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اثرات ژنتیکی وابسته به جنس تاثیر چندانی بر وزنهای تولّد، شیرگیری و شش ماهگی بز کرکی رائینی ندارند. از این رو به نظر میرسد نقش ارزشهای اصلاحی پدر و مادر در تعیین ارزش اصلاحی این فرزندان برای صفات مورد مطالعه بز کرکی رائینی یکسان است.