مرتضی مختاری

در این پژوهش برای بررسی قابلیت استفاده از صفات وزن تولّد گوساله و طول دوره آبستنی در بهبود ارزیابی ژنتیکی سخت زایی در نخستین شکم زایش گاوهای هلشتاین ایران از 29950 رکورد صفات گوساله زایی استفاده گردید. این رکوردها طی سال های 1383 تا 1392 در 131 گله تحت پوشش مرکز اصلاح نژاد دام و بهبود تولیدات دامی کشور ثبت شده بودند. پس از بررسی نقش اثرات ژنتیکی مستقیم و مادری و تعیین مدل مناسب برای هر صفت، قابلیت پیش بینی چهار مدل مختلف ارزیابی ژنتیکی سخت زایی با استفاده از دو معیار میانگین مربعّات و همبستگی بین مقادیر مشاهده شده و پیش بینی شده مقایسه گردید. این چهار مدل شامل مدل تک صفتی سخت زایی، مدل دو صفتی سخت زایی و وزن تولّد گوساله، مدل دو صفتی سخت زایی و طول دوره آبستنی و مدل سه صفتی سخت زایی، وزن تولّد و طول دوره آبستنی بودند. از بین مدل های مورد مقایسه، مدل دارنده اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم و ژنتیکی افزایشی مادری، بدون در نظر گرفتن کوواریانس بین آنها، مدل مناسب برای برآورد اجزاء واریانس صفات گوساله زایی بررسی شده در این پژوهش تشخیص داده شد.. مقایسه مدل ها بر اساس قابلیت پیش بینی نشان داد که مدل دو صفتی سخت زایی و وزن تولّد گوساله (به عنوان صفت همبسته) در مقایسه با مدل تک صفتی سخت زایی و مدل دوصفتی سخت زایی و طول دوره آبستنی میانگین مربعات خطای کمتر و همبستگی بین مقادیر مشاهده شده سخت زایی و مقادیر پیش بینی شده بیشتری دارد. بین قابلیت پیش بینی مدل دو صفتی سخت زایی و وزن تولد گوساله و مدل سه صفتی سخت زایی، وزن تولد گوساله و طول دوره آبستنی تفاوتی وجود نداشت. وزن تولّد گوساله را می توان به عنوان صفت همبسته مناسب جهت ارزیابی ژنتیکی سخت زایی در شکم اول گاوهای هلشتاین ایران در نظر گرفت.