روح اله میر محمودی

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر سن، جنس، وضعیت فیزیولوژیکی و ناحیه بدن بر قطر و فعالیت فولیکول های اولیه و ثانویه الیاف بزهای نژاد رائینی انجام شد. در این پژوهش از 22 رأس بز نژاد رائینی (هشت رأس نر و 14 راس ماده) از گله های اطراف شهرستان جیرفت برای جمع آوری نمونه های الیاف و پوست مورد استفاده قرار گرفت. از 14 رأس دام ماده،نه رأس آبستن و پنج رأس غیرآبستن بودند. گروه بندی دام ها بر اساس جنس، سن و وضعیت فیزیولوژیکی (آبستن و غیرآبستن) انجام شد. نمونه برداری از الیاف و پوست در هر بز از شش ناحیه گردن، پشت کمر، شانه، زیر شکم، شکم و کپل انجام شد. نمونه الیاف از هر ناحیه به ابعاد 10×10 سانتی متر و نمونه پوست از هر ناحیه به ابعاد 1×1 سانتی متر برداشته شد.قطر الیاف مربوط به 100 نمونه تار الیاف، که به طور تصادفی از هر نمونه انتخاب شدند با بزرگنمایی 40× و با استفاده از عدسی مدرج گراتیکول در زیر میکروسکوپ نوری اندازه گیری شد. از نمونه های پوست برای اندازه گیری درصد فعالیت فولیکول های اولیه، درصد فعالیت فولیکول های ثانویه، تراکم فولیکولی و نسبت فولیکول های ثانویه به اولیه (S/P) استفاده شد. اثر جنس، سن، وضعیت فیزیولوژیکی و ناحیه بدن بر میانگین قطر الیاف کرک معنی دار بود (P<0.05). میانگین قطر الیاف در جنس نر (07/0±10/22) نسبت به جنس ماده (03/0±90/20)، در سن یک تا دو سال (05/0±65/21) نسبت به سن سه تا پنج سال (04/0±34/21) و در بزهای غیرآبستن (05/0±85/21) نسبت به بزهای آبستن (05/0±14/21) بالاتر بود. هم چنین میانگین قطر الیاف در ناحیه گردن (08/0±99/22) بالاترین و در ناحیه کپل (08/0±11/20) کمترین مقدار بود. درصد فولیکول های فعال ثانویه در بزهای آبستن (86/0±00/93) نسبت به بزهای غیرآبستن (72/0±36/90) به طور معنی داری بیشتر بود (P<0.05)، اما سایر اثرات بر درصد فولیکول های فعال اولیه و ثانویه تأثیر معنی داری نداشتند (P>0.05). اثر جنس، سن و وضعیت فیزیولوژیکی بر تعداد فولیکول های اولیه و ثانویه و نسبت فولیکول های ثانویه به اولیه معنی دار نبود (P>0.05). تعداد فولیکول های اولیه در ناحیه شکم (06/0±49/3) نسبت به ناحیه کپل (11/0±86/2) به طور معنی داری بالاتر بود (P<0.05)، اما با سایر نواحی بدن تفاوت معنی داری نداشت (P>0.05). تعداد فولیکول های ثانویه در ناحیه کمر (76/0±77/19) به طور معنی داری بیشتر از نواحی زیرشکم (76/0±56/15) و گردن (76/0±79/15) بود، اما با نواحی شانه، شکم و کپل تفاوت معنی داری نداشت (P>0.05). بالاترین نسبت فولیکول های ثانویه به اولیه در ناحیه کمر (23/0±47/6) و کمترین نسبت در ناحیه زیر شکم (23/0±17/4) و گردن (23/0±06/5) به دست آمد. با توجه به داده های به دست آمده در این پژوهش می توان بیان داشت که عواملی مانند جنس، سن دام، وضعیت فیزیولوژیکی و ناحیه بدن بر کیفیت قطر الیاف کرک تولیدی بزهای رائینی و فولیکول های پوست آن ها تاثیر دارد.