مهدی دهرامی

از میان عناصر شعری در شعر انقلاب، عاطفه و اندیشه دو عنصر معنوی و مهم محسوب می شود به گونه ای که عناصر دیگر مانند زبان و تصویر نیز در راستای تقویت و انتقال این دو عنصر به کار گرفته شده است. احساس و اندیشه شاعرانه جزو زمینه های معنوی و درونی شعر است و هرچه این احساسات و اندیشه ها عمیق تر باشد، شعر نیز متعالی تر است. برای اینکه حس و اندیشه در شعر جنبه ادبی یابد باید شاعر در انتقال آنها نیز موفق باشد. این پژوهش با روش تحلیل محتوا و با تأکید بر آن دسته از اشعار شاعرانی مانند سلمان هراتی، طاهره صفارزاده، موسوی گرمارودی، سیدحسن حسینی، احمد عزیزی، قیصر امین پور و... که در حوزه ادبیات انقلاب جای می گیرد، ضمن نشان دادن سیر اشعار آنها در دو حوزه عاطفی و اندیشگانی، به ارزیابی اشعار آنها پرداخته است. در حوزه نخست مباحثی مانند انواع اندیشه و پشتوانه های آن، استمرار، تقابل و تغییر اندیشگانی و چگونگی پرداخت آن، مورد بحث واقع شده است. در حوزة دوم نیز به انواع عاطفه و زمینه های پیدایش آن پرداخته شده است. علاوه بر آن، نقش عاطفه در کیفیت ادبی و انسجام شعر و جلوه های زیباشناختی آن مانند کیفیت عاطفی تصاویر و موسیقی و عوامل ضعف در انتقال عاطفه نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است.