مهدی دهرامی

در متون روایی سنتی گاه همانقدر که بلاغت درکیفیت ادبی اثر اهمیت دارد به همان اندازه نیز بیان سخنان و دیالوگ های بلیغ در پیرنگ داستان و وقوع کنش نقش دارد. این مقاله در پی آن است که جایگاه گفتار بلیغ را در تغییر کنش داستانی بر اساس حکایات گلستان نشان دهد. اهمیت این عنصر در این اثر تا حدی است که می توان گفت پیرنگ بسیاری از حکایات آن بر مدار گفتار بلیغ و موثر می چرخد. در بسیاری از حکایات این اثر، مهمترین عامل پیش برنده پیرنگ داستانی بیان سخنان بلیغی است که شخصیت های داستانی بیان می کنند به گونه ای که اگر در گفتار اندکی تغییر ایجاد شود، پیرنگ داستان استمرار نمی یابد. اگرچه عنصر گفتار بلیغ، نقش موثری در ادبیت این اثر دارد اما موجب ضعف در پیرنگ شده است. اهمیت این ویژگی تا حدی است که به نظر می رسد، نویسنده گاهی رخدادهای داستان را به این دلیل در کنار یکدیگر قرار می دهد که جریان داستان را به گفتار بلیغ برساند و به آن ختم کند. این کارکرد بیش از هرچیز به دلیل وجه تعلیمی این اثرایجاد شده است.