مهدی دهرامی

همان قدر که بلاغت در متن آثار ادبی اهمیت دارد، کاربرد آن در عنوان آنها نیز قابل توجه است. عنوان اثر، حکم دروازة ورودی آن را دارد که با گزینش هنرمندانه، می تواند در عین کوتاهی و ایجاز، گویای مباحث ظریف و مهمی چون موضوع، نوع ادبی، آشنایی زدایی و ادبیت آن باشد. هدف این مقاله نشان دادن جایگاه بلاغت در عنوان آثار ادبی است. برای این منظور با تاکید بر آثار ادبی منظوم، سیر وجوه بلاغی مورد استفاده در آنها تا قرن نهم مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق نشان می دهد شاعران از تمهیداتی چون ایهام، تلمیح، برائت استهلال و استعاره استفاده کرده اند. از قرن ششم با رواج نثر فنی، رعایت تناسبات آوایی و سجع نیز در عنوان رایج شد. کاربرد وجوه بلاغی مخاطب را از همان ابتدا آگاه می کند که با یک اثر ادبی مواجه است و گاه دورنمایی از محتوای آن را نشان می دهد.