مهدی دهرامی

وصف، تصویر، خیال، احساس و عاطفه برخی از عناصر بنیادین و سازنده شعر هستند. گرچه شعر حاصل سوز و عطش درونی است و بیان آن جز با کاربرد زبان مجازی و خیال انگیز میسر نیست ولی تصاویر شعری نیز در واقع حاصل تاثیر و کارکرد خیال در بستر زبان هستند که موجب گستردگی، تنوع و پویایی شعر می شود. شاعر به دلیل شدت و رقت عاطفه و احساس خویش، چه بسا که برای شکل گیری کامل تصویری در ذهن مخاطب، به شیی یا پدیده ای از منظرهای مختلف می نگرد و تصاویر را به صورت پیاپی می آورد و توصیفات متنوعی از آن به دست می دهد. این مقاله به بررسی توصیفات شعر خاقانی پرداخته و مواد و عناصر سازنده تصاویر در آن، مخاطب شناسی خاقانی در توصیفات، انسجام و تضاد بین تصاویر در محور عمودی و هماهنگی با محتوای شعر، پشتوانه فرهنگی آنها، تازگی و نوآوری توصیفات و.... مورد بررسی قرار گرفته است. وجود نوآوری های فراوان در ارایه تصاویر و کشف ارتباط های تازه بین پدیده ها و اشیا، همچنین استفاده از دانش های مختلف در توصیفات علاوه بر دقت نظر و طبع خلاق سراینده، نشان از مهارت و نگرش خاص وی به جهان هستی و اجزای طبیعت دارد.