مهدی دهقانی

نادرشاه افشار برای پیروزی در نبردهای مختلف، پیوسته به زیارت و نذرونیاز در مراقد مقدسی که در مسیر لشکرکشی اش قرار داشتند، رهسپار می شد؛ به همین جهت، پس از کسب پیروزی به ادای نذر خویش اقدام می ورزید. در این میان، مراقد امامان شیعه (ع) در منطقه عتبات عراق در هنگامه مواجهه با لشکریان عثمانی مورد زیارت و طلب استغاثه فرمانروای افشار قرار می گرفتند. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخ به این پرسش است: نادرشاه افشار چه اقدامات عمرانی در مراقد مقدس عتبات عالیات انجام داد؟ برای پاسخگویی، به این برآورد می رسیم که مقابر امامان شیعه (ع) به تدریج در زمینه های مختلف اقدامات عمرانی از قبیل ساخت و تعمیر بنا و تشکیلات منسجم اداری، زیارت و حتی بست نشینی مقامات حکومتی بهبود چشمگیری یافتند. به نحوی که تعداد بسیاری از ایرانیان مهاجر در آنجا سکونت اختیار کردند. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق تاریخی و شیوه جمع آوری داده های کتابخانه ای از منابع دست اول تاریخی پس از توصیف و طبقه بندی جنبه های گوناگون اقدامات عمرانی نادرشاه افشار در مراقد مقدس عتبات به تحلیل و تفسیر این ویژگی ها و تأثیرات مختلف آن می پردازد.