اسرا سالاری

قارچ Sclerotinia sclerotiorum از عوامل بیمارگر مهم گیاهان مختلف از جمله خیار می باشد. استفاده از عوامل بیوکنترل مانند باکتری های جنس باسیلوس یکی از راهکارهای امید بخش در مبارزه با این بیماری است. در این پژوهش 63 جدایه باسیلوس از فرا ریشه خیار جداسازی، خالص سازی و بر مبنای خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و مولکولی شناسایی شدند. بررسی اثر آنتاگونیستی جدایه ها به روش کشت متقابل نشان داد که جدایه های Ba29b، Ba14،Ba17 و Ba24 به ترتیب با قطر هاله10، 3/9، 7/6 و 7/6 میلیمتر اثر بازدارندگی موثری علیه این بیمارگر داشتند و ترکیبات فرار جدایه های Ba21، Ba29c، Ba10b، Ba17، Ba29b،Ba9c و Ba12a بطور معنی داری از رشد پرگنه قارچ نسبت به شاهد ممانعت کردند. در آزمون گلخانه ای، جدایه هایBa17 ،Ba21، Ba10b، Ba29c وBa14 میزان شاخص بیماری ناشی از قارچ S. sclerotiorum را به طور معنی داری نسبت به شاهد کاهش دادند. تولید سورفکتین و آنزیم پروتئاز به عنوان سازوکارهای بازدارندگی از بیمارگر مورد بررسی قرار گرفتند. جدایه های Ba29c، Ba10b، Ba17، Ba29b، و Ba24 قادر به تولید آنزیم پروتئاز و جدایه هایBa29c ،Ba10b وBa21 قادر به تولید سورفکتین بودند. نتایج این پَژوهش نشان داد که ارتباط مستقیم بین ایجاد هاله بازدارنده، تولید سورفکتین، تولید ترکیبات فرار و تولید آنزیم پروتئاز با خواص بیوکنترلی علیه این بیمارگر وجود دارد. شناسایی مولکولی جدایه های موثر در کنترل بیماری بر پایه بخشی از ژن 16S rDNA نشان داد که این جدایه ها به گونه های Bacillus cereus، B. fusiformis، B. licheniformis و B. endophyticus متعلق هستند.