چکیده
ویروس پالامپور پیچیدگی برگ گوجه فرنگی (Tomato leaf curl Palampur virus, ToLCPalV) از جنس Begomovirus و خانوادۀ Geminiviridae یکی از مخرب ترین ویروس های گوجه فرنگی و انواع کدوئیان در استان های مرکزی و جنوبی ایران است. این ویروس دارای ژنوم دوبخشی است و انواع کدوئیان (غیر از هندوانه) را آلوده می کند. در سال های اخیر، همراهی بتاستلایت پیچیدگی برگ گوجه فرنگی (Tomato leaf curl betasatellite, ToLCB) با تعدادی از بگوموویروس ها از گیاهان آلوده در مزارع استان کرمان گزارش شده است. در این مطالعه، همراهی ToLCB با آلودگی طبیعی گیاه کدوی خورشتی به ToLCPalV در مزارع کدوی شهرستان عنبرآباد (جنوب استان کرمان) مورد بررسی قرار گرفت. بعد از استخراج دی اِن اِی کل از گیاهان آلوده، مولکول های حلقوی موجود در آن ها با آنزیم فی دی اِن اِ پلی مراز و کیت تجارتی با استفاده از روش تکثیر دایرۀ غلتان (آر سی اِ)، غنی سازی گردید. با توجه به یکسان بودن الگوی برش محصول آر سی اِ در نمونه های مورد بررسی، نمونۀ K8 انتخاب شده و قطعه A مربوط به ژنوم ویروس همسانه سازی و تعیین ترادف گردید. وجود قطعۀ DNA-B مربوط به ToLCPalV در نمونه ها نیز با استفاده از آزمون واکنش زنجیره ای پلی مراز و آغازگرهای اختصاصی تأیید گردید. با توجه به شدت علائم در گیاهان کدو و به منظور اثبات همراهی مولکول های بتاستلایت با نمونۀ K8، از آغازگرهای اختصاصی و همپوشان BS-F/BS-R و آزمون واکنش زنجیره ای پلی مراز برای تکثیر ژنوم کامل ToLCB استفاده شد و محصول واکنش زنجیره ای پلی مراز به طول تقریبی 4/1 کیلوباز تعیین ترادف گردید. بررسی دو ترادف بدست آمده به طول های 2756 و 1368 باز نشان داد که آن ها به ترتیب متعلق به قطعۀ DNA-A ویروس پالامپور پیچیدگی برگ گوجه فرنگی و بتاستلایت پیچیدگی برگ گوجه فرنگی هستند و بیشترین شباهت را با سایر جدایه های ایرانی این ویروس و بتاستلایت موجود در بانک ژن دارا هستند. این ویروس و مولکول بتاستلایت، دارای گسترش وسیعی در مزارع جنوب استان کرمان بوده و هر دو از گیاهان مختلفی در این منطقه گزارش شده اند. این اولین گزارش از همراهی ToLCB و ToLCPalV در آلودگی طبیعی گیاه کدو می باشد. در این مطالعه، با توجه به شدت علائم در نمونه های کدو، ممکن است بتوان علائم شدید را به همراهی ToLCB با ToLCPalV نسبت داد. با این وجود، نیاز به بررسی های بیشتری با استفاده از سازه های عفونت زای ویروس و ستلایت می باشد.