سعید حاجی رضایی

طی دهه اخیر، مطالعات ملکولی تاثیر آلاینده ها بر موجودات آبزی افزایش قابل توجهی نشان داده است. بررسی متابولوم که در حوزه علم متابولومیکس تعریف می شود نسبت به سایر سطوح اومیکس شامل ژنومیکس و متابولومیکس به نسبت جدید تر می باشد. در سال های اخیر استفاده از علم متابولومیکس در مطالعات اکوتوکسیکولوژیک آبزیان به منظور بررسی ملکولی و مکانیزم عمل آلاینده ها نسبت به سایر سطوح اومیکس افزایش چشمگیری داشته است. در سطح متابولوم، سیگنال های یک عامل استرس زای محیطی بسیار سریعتر از نشانگرهای در سطح بافت شناسی، موجود زنده، جمعیت، اکوسیستم و حتی برخی شاخص های فیزیولوژیک منتقل می شود. علاوه بر این، ساختار و مکانیزم عمل و مسیر های بیوشیمیایی بسیاری از متابولیت ها نسبتا مشخص بوده که این موضوع برای اغلب ژن ها و پروتئین ها امکان پذیر نمی باشد. بنابراین ، متابلومیکس به طور بالقوه یک روش حساس و سریع می باشد که به لحاظ تئوری قادر به استخراج روابط بین سطوح متابولیکی ویک عامل استرس زای محیطی می باشد که این عوامل استرس زا می توانند انواع آلاینده ها باشد. در مقاله حاضر، تغییرات در سطح متابولوم که عموما در پاسخ به انواعی از آلاینده ها مانند فلزات سنگین، سموم کشاورزی و مشتقات نفتی رخ می دهد بررسی می شود.