حسین حبیبی

پیگیری روندهای فرهنگیِ دوران گوناگون در مناطق با ارتفاع بیش از 2000 متر از سطح دریا مسئل ها یست شایست هی توجه که توان بالقو هی آن در باستا نشناسی ایران ک متر مورد توجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، براساس هدف مطالع هی چرایی و چگونگی تشکیل و تداوم استقرارهای شهرستان فارسان، ب هعنوان چنین دشت میا نکوهی در دور هی ساسانی، با بهره بردن از بینش محیطی و استفاده از نر مافزار Arc GIS ، به بررسی متغیرهای گوناگون محیطی، نسبت به الگوی پراکنش استقرارهای ساسانی پرداخته و مشخ صشد که مه مترین عوامل زیس تمحیطی در این رابطه، دسترسی به آب و مرتع کافی است. در این میان، مستقر شدن در نقاطی با پوشش غنی مرتع برای کو چنشینان منطقه، سکونت گزیدن در مکانی با توان بالقوه برای زراعت آبی برای جوامع کشاورز یکجانشین و دسترسی به را ههای ارتباطی، اهمیت ویژ های در مکا نگزینی هر دو گروه مردم ساکن فارسان ساسانی داشته است. الگوی استقرار درونِ شهرستان در دور هی ساسانی، در ادام هی روندی که از دور هی الیمای یها آغاز شده بود، با تأثیرپذیری از عامل برخورداری از کنترل اجتماعی سیاسی پیشرفت هتر و احیانا سرمای هگذار یهای دولتی که ای نبار، از سوی حکومت مقتدر مرکزی ساسانی سیاس تگذاری م یشد شکل م یگیرد، بنابراین پیوستگی الگوی پراکنش استقرارها با را هها و نیز، این نکته که محوط ههای این دوره به اجبار در کنار بسترهای اصلی رود و چشم هها نیستند، م یتواند توجی هپذیر باشد. در دور هی ساسانی در عی نحال که سکونت بر دامن هی کو هها و بر تپ ههای کنار دشت، ه مچون دوران پیشین ادامه م ییابد؛ ب هطور مشخص تمرکز اصلی استقرارها متمایل به دشت مرکزی م یشود. در ای ندوره وسعت استقرارها نیز، بی شتر شده است که شواهدی از روند روب هرشد افزایش جمعیت در فارسان دور هی ساسانی را در اختیار م یگذارد. نشان ههای بره مکن شهای بین این منطقه و حوز ههای فرهنگی خوزستان و فارس دور هی ساسانی در بین داد ههای باستا نشناختی شکل و تزیین سفا لها مشهود است. این مشابه تها در مواد فرهنگی، با مسیر کوچ عشایر بختیاری منطق هی فارسان و روابطی که دارند، ه مپوشانی دارد.