فاطمه شهدادی

در این پژوهش شش گیاه دارویی بومی شهرستان جیرفت به نام های آویشن (Thymus vulgaris)، مرزه (Satureja hortensis)، نعناع فلفلی (Mentha piperita)، مریم گلی (Salvia officinalis)، رزماری (Rosmarinus officinalis) و بومادران (Achillea millefolium) برای انجام آزمایش ها نمونه برداری شدند. اسانس­گیری از قسمت های هوایی به روش تقطیر با بخار صورت گرفت و اسانس­ها به وسیله دستگاه گاز کروماتوگرافی مجهز به طیف سنج جرمی آنالیز شد. نتایج نشان داد بیشترین میزان ترکیبات فنولی کل مربوط به اسانس­های نعناع فلفلی و کمترین میزان ترکیبات فنولی مربوط به اسانس مرزه بود. اسانس گیاه مریم گلی دارای بالاترین درصد مهارکنندگی رادیکال آزاد DPPH و اسانس مرزه دارای کمترین درصد حذف رادیکال آزادDPPH بود. تجزیه اسانس این گیاهان نشان داد که ترکیب آلفا پینن در اسانس این گیاهان مشترک است. در بین ترکیبات تشکیل دهنده روغن فرار مریم گلی بیشترین مقدار مربوط به کامفر (60/33 درصد)، آلفا-توجن (45/25 درصد)، 1، 8-سینئول (83/13 درصد)، آلفا-پینن (01/7 درصد) و بتاپینن (49/6 درصد)، در اسانس بومادران بیشترین مقدار مربوط به 1، 8-سینئول (37/24 درصد)، کارواکرول (57/15 درصد) و گاما–ترپینن (63/9 درصد) بود. ترکیبات عمده اسانس آویشن شامل تیمول (23/56 درصد)، گاما-ترپینن (59/14 درصد) و سیمن (49/13 درصد)، ترکیبات عمده اسانس مرزه، کارواکرول (16/54 درصد)، گاما-ترپینن (87/28 درصد) و سیمن (74/8 درصد)، اسانس نعناع فلفلی منتول (34/40 درصد) و منتون (57/29 درصد) و ترکیبات اصلی اسانس رزماری وربنون (93/16)، آلفا پینن (48/15 درصد)، کامفر (99/11 درصد) و بورنیل استات (32/10 درصد) بودند. در این تحقیق مشخص شد که اسانس همه گیاهان موردمطالعه دارای ترکیبات فنولی و فعالیت آنتی اکسیدانی هستند و می توانند به عنوان آنتی اکسیدان طبیعی در صنعت مواد غذایی و دارویی به کار روند.